بیماری وبا در کشور ما قدمت هزارساله دارد و حتی در اشعار شاعران بنام کشورمان نیز به آن اشاره شده است. چند سالی است که از همه گیری گسترده وبا در کشور خبری نیست ولی همه ساله با شروع فصل گرما نگرانی در مورد شیوع آن در کشور وجود دارد؛ نگرانی ای که بنا به گفته مسئولان وزارت بهداشت با وجود آب آشامیدنی تصفیه شده بسیار کمرنگ شده است. با وجود این، باز هم شایعاتی در مورد ابتلای چند نفر به وبا در کشور مطرح شده که رئیس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت آن را رد کرده است.

دکتر محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت در مورد شایعات مطرح شده در مورد شیوع بیماری وبا در کشور گفته بود که امسال تاکنون موردی از وبا مشاهده نشده است و هرگونه آمار مطرح شده در این زمینه صحت ندارد: «هنوز فصل شیوع وبا فرا نرسیده است چون معمولا وبا دو اوج دارد و احتمال همه گیری آن یکی در ماه های خرداد و تیر و دیگری در شهریور و مهر قوت می گیرد.»

همه کشورها در معرض وبا هستند

کشور ما مانند سایر کشورهای دنیا هر سال مواردی از مبتلایان به بیماری وبا را دارد ولی هر چند سال یکبار اپیدمی یا همه گیری آن به وقوع می پیوندد. دکتر محمود نبوی، معاون مرکز مدیریت بیماری های واگیردار وزارت بهداشت، با بیان این مطلب در مورد عامل بیماری وبا توضیح داد:

«ویبریو کلرا (عامل بیماری وبا) شایع ترین باکتری آب های سطحی است که در تمام آب های دنیا وجود دارد و هیچ کشوری نمی تواند ادعا کند که در آب های آن این باکتری وجود ندارد اما در زمان اپیدمی وبا در دهه 90 میلادی، پزشکان متوجه شدند این باکتری ها در پلانکتون های آب های سطحی غیرفعال می شوند و اگر شخصی آبی را بخورد که حاوی پلانکتون هایی باشد که باکتری (ویبریو) غیرفعال دارد، وبا نمی گیرد ولی هر چند سال یکبار این باکتری های غیرفعال به صورت فعال درمی آیند و قابل کشت می شوند و آب را آلوده می کنند.» دکتر نبوی،

عامل اصلی بیماری وبا را آب آلوده ذکر می کند و تاکید دارد اپیدمی وبا به زیرساخت های بهداشتی هر کشور بستگی دارد: «در صورتی که آب آشامیدنی تصفیه شده و بهداشتی باشد، موارد ابتلا به وبا موردی خواهد بود ولی اگر آب آلوده شد همه گیری وبا گسترده تر خواهد شد.»

آخرین اپیدمی وبا در ایران مربوط به سال 77 بود

سال 44 باکتری ای از گونه التور به ایران آمد. در آن زمان آب آشامیدنی تصفیه نبود. به همین دلیل اپیدمی 10 تا 20 هزار نفری بیماری وبا را شاهد بودیم. معاون مرکز مدیریت بیماری های واگیردار وزارت بهداشت، آخرین اپیدمی وبا در کشور را مربوط به سال 77 ذکر می کند و می گوید: «در سال 77، حدود10 هزار مورد ابتلا به وبا و100 مورد تلفات داشتیم. از آن زمان تاکنون در سال 84 و در سال 90 اپیدمی وبا در کشور داشتیم که به صورت پراکنده حدود هزار نفر به وبا مبتلا شدند.

سال گذشته 9 مورد ابتلا و دوسال پیش 250 مورد ابتلا در مرز بلوچستان از افغانی هایی بودند که از آب های آلوده استفاده کرده بودند.» دکتر نبوی در پاسخ به این سوال «سلامت» که با وجود تصفیه بودن آب، چرا باز شاهد اپیدمی آن بودیم، به بررسی اپیدمیولوژی در این زمینه اشاره می کند:

«بررسی اپیدمیولوژی کشور ما نشان می دهد موارد ابتلا به وبا بیشتر از مصرف سبزی و صیفی جات ضدعفونی نشده بوده است چون در حال حاضر 98 درصد آب های آشامیدنی در کشور ما از نظر باکتری های ویروسی ضدعفونی می شوند بنابراین آب لوله کشی شهرها کاملا سالم و تصفیه شده هستند.» به گفته این متخصص بیماری های عفونی، صیفی و سبزیجات ضدعفونی نشده علاوه بر وبا می تواند باعث بیماری های دیگر مانند اسهال خونی شود.

احتمال همه گیری وبا در سال 95 یا 96 وجود دارد

پیش بینی معاون مرکز مدیریت بیماری های واگیردار وزارت بهداشت این است که شاید اپیدمی وبا را در یکی دو سال آینده داشته باشیم: «ما هر سال با آغاز فصل گرما در حال آماده باش هستیم و همکاران ما در بخش های عفونی، اطفال و داخلی برای درمان و کنترل این بیماری فعال می شوند ولی با توجه به تصفیه بودن آب آشامیدنی، نگرانی از اپیدمی وبا نداریم و تنها نگرانی ما مصرف سبزی و صیفی های ضدعفونی نشده است.»

وی در مورد نحوه ضدعفونی کردن میوه ها و سبزی ها تاکید ویژه ای بر ضدعفونی کردن صیفی های بوته ای مانند توت فرنگی، گوجه فرنگی و خیار و سبزی خوردن و… دارد: «ابتدا باید صیفی جات را با آب یا آب نمک بشویید تا گل ولای و آلودگی آن از بین برود ولی این کار کافی نیست چون باکتری های عامل وبا نمک دوست هستند و با آب نمک از بین نمی روند. بعد از این مرحله باید از ماده ضدعفونی کننده مخصوص میوه و سبزی استفاده کرد.

حتما مطابق دستور درج شده روی ماده ضدعفونی کننده از آن استفاده کنید چون در غیر این صورت سبزی شما تلخ می شود و قابل مصرف نخواهد بود.» به گفته دکتر نبوی، امکان آلودگی هندوانه، خربزه و خیار به عامل بیماری وبا کمتر است و اگر آنها را با مایع ظرفشویی بشویید، امکان آلودگی به وبا کاملا از بین می رود.

علایم وبا چیست؟ چگونه از وبا پیشگیری کنیم؟

معاون مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه امسال هنوز موردی از ابتلا به وبا در کشور مشاهده نشده است، درباره علائم بیماری وبا این گونه توضیح داد: «بیماری وبا با اسهال آبکی شدید شروع می شود و با افت فشار شدید همراه است.

معمولا افراد بزرگسال در زمان اسهال می توانند خودشان را کنترل کنند ولی در زمان ابتلا به وبا، اسهال به صورت آب و بی اختیار از بدن دفع می شود و بسیار خطرناک است. نباید با مشاهده علائم وبا صبر کرد، بلکه لازم است فورا به مراکز درمانی مراجعه شود.»

دکتر نبوی همچنین با تاکید مجدد بر ضدعفونی کردن سبزی و صیفی ها به چند تصور اشتباه در مورد ضدعفونی کردن میوه و سبزی اشاره کرد: «برخی از مردم، صیفی و سبزی را با آب نمک یا سرکه ضدعفونی می کنند که هیچ کدام باکتری های مضر را از بین نمی برد. عامل بیماری اسهال خونی یعنی شیگلا در محیط اسیدی از بین نمی رود، بنابراین تنها راه ضدعفونی کردن استفاده از مایع ضدعفونی کننده با همان روش ذکرشده روی بسته بندی آن است.»

به گفته دکتر نبوی، تمام باکتری های بیماری زای صیفی جاتی که با آب آلوده در تماس بوده و آبیاری شده اند، از طریق ضدعفونی با روش ذکرشده از بین می رود و می توان با خیال راحت آنها را مصرف کرد.

شایعه هفته

دلستر انار و انگور خطر دارد؟

در یکی دو هفته گذشته، خبری در وایبر منتشر شد با این مضمون که از خوردن دلسترهایی که طعم انار و انگور دارند، به علت استفاده مفرط آنها از طعم دهنده هایی با ماندگاری پایین خودداری کنید. در این پیام بیان شده بود که برخی از این دلستر ها حاوی نوعی ویروس هستند که مستقیما و به سرعت روی بینایی و کاهش دید اثر می گذارند و منجر به دوبینی و ترک خوردگی کانون چشم خواهند شد.

در ادامه گفته شده بود که تاکنون بیش از 10 مورد به بیمارستان مصطفی خمینی تهران و میلاد ارجاع داده شده اند. این قضیه را پیگیری کردیم و از رئیس روابط عمومی وزارت بهداشت صحت و سقم آن را جویا شدیم. دکتر زارع نژاد با بیان اینکه هر اتفاقی از طریق روابط عمومی وزارت بهداشت به طور رسمی اعلام می شود، گفت: «بیان این پیام ها از زبان رئیس یک بیمارستان روشی نخ نما و قدیمی است که نباید آن را باور کرد.

از طرف دیگر بخشی از این پیامک ها جنبه رقابتی و تجاری بین تولید کنندگان دارد وگرنه محصولی که دارای مجوز از سازمان استاندارد و سازمان غذا و داروست، به جز موارد تخلف بعید است که چنین مشکلی داشته است.» دکتر زارع نژاد با بیان اینکه گزارشی از عوارض ناشی از مصرف دلستر به دست ما نرسیده است، گفت: «چون ویروس ها ناشناخته هستند و درمانی برای آن وجود ندارد به راحتی همه چیز را به ویروس نسبت می دهند.» وی به مردم توصیه کرد: «در زمان خرید هر محصولی به تاریخ تولید و انقضای آن توجه و مجوز استاندارد و سازمان غذا و دارو را بررسی کنید.»