هیجان ها از بزرگترین نعمت هاي الهی اند کـه در انسان بـه ودیعه نهاده شده، زندگی بدون انها بی روح، تیره و ماشینی می‌نماید. و سلامت عقلی و روانی انسانها تا حد زیادی بـه سلامت هیجانی وابسته اسـت.

خشم یکی از قدرتمند ترین هیجان هاست. هم چون انباری از باروت اسـت کـه ممکن اسـت با یک جرقه منفجر گردد و بـه آتشفشانی میماند کـه با گدازه هاي خود خانمان روابط بین فردی و فرد رابه آتش میکشد.البته همیشه باید بین خشم سالم و خشم بیمارگونه تفاوت گذاشت کـه اولی برای تداوم زندگی سالم ضرورت دارد و دومی مانعی در راه پیشرفت و تکامل انسان اسـت و نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند،بلکه بر شدت خشم نیز می افزاید. با توجه بـه پژوهش هاي انجام شده انچه مسلم اسـت این اسـت کـه شمار کسانی کـه با خشم خود برخورد غلط میکنند، بـه مراتب از شمار کسانی کـه با آن برخورد درست میکنند، بیشتر اسـت. شواهد بسیاری نشان می‌دهند، افرادی کـه در زمینه احساسات و عواطف خود قوی و چیره دست هستند، یعنی احساسات خود رابه خوبی بازرسی می‌کنند و احساسات دیگران را درک کرده اند و با انها بـه خوبی کنار می‌آیند، در هر زمینه زندگی خود، خواه روابط خصوصی و خانوادگی و خواه در مراودات سیاسی و اجتماعی از مزیت خوبی برخوردارند. شناخت هیجان ها بـه مـا قدرت تحلیل و بازرسی میدهد و هر قدر این شناخت بیشتر باشد بـه سوی مدیریت و نظارت عواطف و التیام روابط بین فردی جلوتر رفته ایم ودر مجموع گام بزرگی در موفقیت زندگی خود در ابعاد گوناگون برداشته ایم.

اما آیا تاکنون بـه این موضوع فکر کرده‌اید کـه چگونه در هنگام عصبانیت با آن مواجه شوید و بتوانید این نیروی عظیم و گریز ناپذیر را در خود مهار کنید؟؟؟

** یکی از عواملی کـه بـه مـا کمک میکند تا در مدیریت خشم، موفق باشیم، آگاهی از تظاهرات فیزیولوژیکی خشم اسـت. خشم مثل دیگر هیجان ها تظاهرات جسمانی و فیزیولوژیکی ویژه خودرا دارد .وقتی کسی عصبانی میشود، سازو کار تولید استرس در بدن او فعال می‌شود کـه تغییرات بیولوژیکی بسیاری در او بـه دنبال خواهد داشت.غده آدرنال هورمونی بنام آدرنالین تولید می‌کند کـه با تبدیل گلیکوژن ذخیره شده در کبد بـه قندخون، بـه فراهم کردن انرژی آنی در بدن کمک می‌کند.تنفس تند تر میشود تا اکسیژن بیشتری بـه بدن برسد.میزان ضربان قلب افزایش می‌یابد تا گردش خون تسریع شود. تعریق افزایش و مقاوت پوست کاهش می‌یابد. افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون و افزایش فعالیت غدد درون ریز عواملی هستند کـه در درازمدت تاثیرات منفی عدیده اي بر دستگاههای مختلف بدن از قبیل قلب و عروق، ایمنی و هاضمه بر جای می گذارند. بنابر این زمانی کـه اینگونه تظاهرات خشم را در خود مشاهده کردید از گفت و گو دست بردارید و آن رابه زمان دیگری موکول کنید. چرا کـه نیروی عقل در هنگام عصبانیت از وجود شخص رخت برمی بندد. در نتیجه فرد عصبانی بـه شدت احساساتی و برانگیخته میشود. او خود نمی‌داند کـه چـه می‌کند و چـه میگوید و هیچ کاری از او بعید نیست.

قدرتمند ترین هیجان,خشم و پرخاشگری

خشم و پرخاشگری پلی اسـت کـه از روی تفکر منطقی و عاقلانه عبور می‌کند و نتیجه گیری فرد عصبانی، کاملاً عاری از منطق و استدلال اسـت.وقتی خشم و عصبانیت افزایش یابد، بحث دیگر نوعی تبادل اطلاعات نیست. بلکه بـه کشمکش لفظی تبدیل می‌شود کـه می‌تواند روحیه ي شخص را کسل کند. وقتی علامت خشم مختصر بروز میکند، گفت و گو را متوقف یا موضوع آنرا عوض کنید. و بحث خودرا بـه هیچ عنوان، حتی بـه شیوه ي منطقی ادامه ندهید.

** یکیدیگر از راهکارهای بازرسی خشم مرحله آرام کردن آن اسـت. دراین مرحله با کلمه و واژه هاي تسکین دهنده خودرا آرام کنید. بنابر این میتوان چنین نتیجه گرفت کـه شـما نه تنها در قبال اعمال ظاهری خود مسئول هستید، بلکه روحیات درونی خودرا هم باید پرورش دهید. پس بکوشید بـه هنگام خشم خودرا تسکین دهید و احساسات خودرا مهار کنید.

** شمردن اعداد یک فعالیت ذهنی اسـت کـه احتیاج بـه تمرکز ندارد. دنبال کردن یکسری از اعداد، میتواند حواس مـا را از موقعیت خشم برانگیز پرت کرده و بدین ترتیب توان خنثی کردن خشم در مـا افزایش یابد.

** خشمتان رابه شیوه اي سازنده و خلاق ابراز کنید.ابراز کردن خشم بـه این معناست کـه در بیان خشم خود دلير و منطقی باشید نه پرخاشگر. این روش منطقی ترین راهکار برای ابراز خشم اسـت. برخی افراد با خشم خود برخورد انفعالی میکنند. و آن رابه بدن خود منتقل می سازند. این افراد کسانی هستند کـه احساسات خشم خودرا آشکارا نشان نمی‌دهند و بجای آن از بیم آنکه مبادا مورد تایید و تصدیق دیگران واقع نشوند آنرا بروز نمی‌دهند و پنهان می‌کنند. و یا بر عکس عده اي آنرا انفجاری بروز می‌دهند و منجر بـه آسیب هاي جبران ناپذیری برای خود و دیگران می‌شوند.

اما ابراز صحیح خشم و دلير بودن بـه این معنا نیست کـه قلدر باشید و بـه دیگران زور بگویید، بلکه بـه این معناست کـه برای خودتان ارزش قائل باشید و با احترام رفتار کنید و مشکلتان را از راه منطقی حل کنید. اما بـه یاد داشته باشیم کـه اولاً قاطعیت مهارتی اسـت کـه تسلط بر آن دشوار اسـت. چرا کـه تعداد زیادی از مـا یاد نگرفته ایم کـه ازآن در زندگی روزمره استفاده کنیم، قاطعیت شیوه اي اسـت کـه مـا را موظف می‌کند بر خلاف روشهای اتوماتیک گذشته رفتار کنیم. ثانیاً قاطعیت یک مهارت ذاتی نیست، بلکه میتوان آنرا یاد گرفت و افزایش داد.

**ورزش کنید، چرا کـه فعالیت جسمی بشما کمک میکند کـه عصبانیت شـما طول مدت کوتاه تری داشته باشد. با افزایش توان جسمی قدرت غلبه شـما بر عصبانیت بیشتر می‌شود.

و نکته آخر این کـه فراموش نکنیم عوامل ایجاد کننده پرخاشگری و خشم همیشه وجود دارند و خشم را نمیتوان کاملاً از صفحه زندگی پاک کرد ولی میتوان با بازرسی کردن خشم و مهار کردن پرخاشگری از تاثیر زیان بار آن بر خود و دیگران کاست.