پارس ناز پورتال

دانستنی رشته تحصیلی نمایش

دانستنی رشته تحصیلی نمایش

"آ‎های! سلام. با شماها هستم!"این عبارت ساده كه عنوان یك نمایشنامه آمریكایی اثر "ویلیام سارویان" می‌باشد، علت وجودی تئاتر را توجیه می‌كند. چرا كه تئاتر توسط افرادی در جهان آفریده شده كه نمی‌توانند در مقابل نیاز به سلام گفتن مقاومت كنند.

آنچه خواندید بخشی از سخنان "ریچارد برتن" بازیگر بزرگ تئاتر و سینمای كشور انگلستان، در معرفی ماهیت هنر تئاتر است. هنری كه امروزه ضرورت حفظ و حراست از آن بیش از هر زمان دیگر احساس می‌شود. چرا كه در قرن بیست و یكم ایجاد ارتباط، مهم‌ترین عامل در زندگی است و تئاتر كه مجموعه‌ای از تمام هنرهای بشری از جمله نقاشی، موسیقی، شعر و ادبیات است؛ ژرف‌ترین راه برای برقراری ارتباط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با دیگری است. به همین دلیل امروزه ما كمتر جامعه‌ای را در دنیا می‌توانیم تصور كنیم كه دارای شكلی از هنر نمایش نباشد.

البته برای رسیدن به یك تئاتر واقعی كه بتواند وسیله‌ای برای ارتباط باشد، باید از آموخته‌های دیگران بهره گرفت و سپس خود آفرید؛ یعنی یك تئاتر خوب بیش از وسایل تكنیكی وامكانات، نیازمند دانش تئاتر است. چون وقتی دانش تئاتر محور كار باشد، خلاقیت‌های هنری و فنی، جای خالی بسیاری از عوامل دیگر را جبران می‌كند و چه بسا عامل ابداع نیز می‌گردد.

ولی یك هنرمند بدون شعور تئاتری اگر تمام امكانات نمایشی را نیز در اختیار داشته باشد، باز یك پایش لنگ است.از همین‌رو امروزه رشته نمایش به عنوان یكی از رشته‌های مهم هنری در دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالی تدریس می‌شود این رشته در مقطع‌ كارشناسی‌ دارای‌ 5 گرایش‌ ادبیات‌ نمایشی‌، كارگردانی‌، بازیگری‌، صحنه‌آرایی‌ و نمایش‌ عروسكی‌ است‌.



گرایش‌ ادبیات‌ نمایشی‌:


هر متن‌ نمایش‌ علاوه‌ بر هدفی‌ كه‌ متن‌ به‌ خاطر دست‌یافتن‌ به‌ آن‌ به‌ رشته‌ تحریر درمی‌آید، متكی‌ و پایدار بر سه‌ عامل‌ اساسی‌ شخص‌ بازیگر، عمل‌ و بیان‌ است‌ كه‌ در تركیب‌ با یكدیگر نمایشنامه‌ را ایجاد می‌كند. در گرایش‌ نمایشنامه‌نویسی‌، دانشجو می‌آموزد كه‌ چگونه‌ یك‌ نمایشنامه‌ را برای‌ اجرا بر روی‌ صحنه‌ بنویسد؛ یعنی‌ چگونه‌ خود را جای‌ یك‌ یك‌ افراد نمایش‌ گذاشته‌ و شخصیت‌ آنها را به درستی‌ خلق‌ كند‌ و با ایجاد گره‌های‌ نمایشی‌ و بازكردن‌ آنها، نمایش‌ را از اول‌ تا آخر به‌ جلو ببرد.


درس‌های‌ این‌ رشته‌ در طول‌ تحصیل :
دروس‌ مشترك‌ در‌ گرایش‌های‌ مختلف‌ نمایش :


تاریخ‌ نمایش‌، جامعه‌شناسی‌، آشنایی‌ با ادبیات‌ كهن‌ ایران‌ و جهان‌، آشنایی‌ با هنرهای‌ تجسمی‌، اصول‌ و مبانی‌ ارتباطات‌، آشنایی‌ با هنر در تاریخ‌، آشنایی‌ با ادبیات‌ معاصر ایران‌ و جهان‌، فرهنگ‌ عامه‌ و تمثیل‌شناسی‌، تاریخ‌ فلسفه‌، آشنایی‌ با تعزیه‌، مبانی‌ دكور و صحنه‌آرایی‌، مبانی‌ نمایشنامه‌نویسی‌، مبانی‌ بازیگری‌، مبانی‌ نمایش‌ عروسكی‌، روش‌ تحقیق‌ و تدوین‌ پایان‌نامه‌، نمایش‌ در ایران‌.


دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ ادبیات‌ نمایشی‌:


آشنایی‌ با متون‌ فارسی‌نمایشی‌ ، تاریخ‌ ادبیات‌ نمایشی‌ ، اصول‌ و فنون‌ نمایشنامه‌نویسی‌، داستان‌نویسی‌، سبكهای‌ ادبی‌ جهان‌، نقد در نمایش‌ ، شخصیت‌شناسی‌، دیدن‌ و تحلیل‌ نمایش‌، آشنایی‌ با فیلمنامه‌نویسی‌، نمایشنامه‌نویسی‌ رادیو و تلویزیون‌، پایان‌نامه‌.


گرایش‌ كارگردانی:

در قدیم‌ كارگردان‌ تنها مراقب‌ بود كه‌ "وحدت‌ نمایش‌" حفظ‌ شود اما امروزه‌ كارگردان‌ مسؤولیت‌ "معنی‌" آن‌ را نیز برعهده‌ دارد. كار هنری‌ كارگردان‌ را می‌توان‌ به‌ دو مرحله‌ تقسیم‌ كرد. نخستین‌ بخش‌ تهیه‌ و تدارك‌ و مشتمل‌ بر انتخاب‌ متن‌، تجزیه‌ و تحلیل‌ آن‌ و انتخاب‌ بازیگر است‌ و بخش‌ دوم‌ كار عملی‌ با بازیگران‌؛ یعنی‌ فرآیند تمرین‌ می‌باشد.


دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ كارگردانی‌:


كارگردانی‌، تحلیل‌ نمایشنامه‌، نمایش‌ ایمائی‌، امكانات‌ صحنه‌، موسیقی‌ صحنه‌، موسیقی‌ در نمایش‌، شیوه‌های‌ نمایش‌ در ایران‌، سبك‌ها و شیوه‌های‌ اجرا، ماسك‌ و گریم‌، دكور، اصول‌ كارگردانی‌ نمایش‌ رادیوئی‌، دیدن‌ و تحلیل‌ نمایش‌، اجرای‌ كارگاهی‌ نمایش‌های‌ ایران‌، تركیب‌ در صحنه‌، اصول‌ كارگردانی‌ نمایش‌ تلویزیونی‌، پایان‌نامه‌.


گرایش‌ بازیگری‌:


بازیگری‌ در مفهوم‌ حرفه‌ای‌ آن‌، كشف‌ حقیقت‌ بی‌ هیچ‌ ابهامی‌ در گفتار نویسنده‌ و انتقال‌ این‌ كشف‌ به‌ تماشاگر است‌. در واقع‌ بازیگر، یعنی‌ كسی‌ كه‌ با صداقت‌ تمام‌ به‌ آنچه‌ بر روی‌ صحنه‌ می‌گذرد، ایمان‌ داشته‌ باشد و با تمام‌ وجود نقش‌ خود را بر روی‌ صحنه‌ تجربه‌ كرده‌ و در واقع‌ بر روی‌ صحنه‌ زندگی‌ كند.باید گفت كه هنر بازیگری در طول تاریخ پیشرفت قابل توجهی داشته و روش‌ها و تكنیك‌های مختلفی در این هنر ایجاد شده است. در نتیجه امروزه تحصیل آكادمیك بازیگری ضروری است.


دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ بازیگری‌:


امكانات‌ صحنه‌، نمایش‌ ایمائی‌، تحلیل‌ نمایشنامه‌، بدن‌، بیان‌، شیوه‌های‌ نمایش‌ در ایران‌، ماسك‌ و گریم‌، سبك‌ها و شیوه‌های‌ اجرا، شخصیت‌شناسی‌، تربیت‌ حس‌، بازیگری‌، اجرای‌ كارگاه‌های‌ نمایش‌های‌ ایرانی‌، بازیگری‌ سینما، دیدن‌ و تحلیل‌ نمایش‌، بازیگری‌ رادیو و تلویزیون‌، پایان‌نامه‌.


گرایش‌ صحنه‌آرایی‌:


یك‌ صحنه‌آرا با توجه‌ به‌ امكانات‌ سالن‌ و دستگاه‌های‌ مكانیكی‌ موجود، فضای‌ كلی‌ نمایش‌ را ایجاد می‌كند و به‌ همین‌ دلیل‌ طراح‌ نور، طراح‌ لباس‌ و چهره‌پرداز زیر نظر وی‌ فعالیت‌ می‌كنند. همچنین‌ یك‌ صحنه‌آرا تلاش‌ می‌كند تا به‌ ساده‌ترین‌ وجه‌، حس‌های‌ موجود در نمایش‌ را به‌ یاری‌ دكور ایجاد نماید چون‌ حتی‌ یك‌ رنگ‌ نامناسب‌ در صحنه‌، می‌تواند فضا را مخدوش‌ كند.



دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ صحنه‌آرایی‌ :

طراحی‌ و نقاشی‌، نقشه‌كشی‌، شناخت‌ مواد، آشنایی‌ با فضاهای‌ سنتی‌ ایران‌، آشنایی‌ با طراحی‌ و دوخت‌ لباس‌، تاریخ‌ تحولات‌ دكور، امكانات‌ صحنه‌، كارگاه‌ رنگ‌، پرسپكتیو در صحنه‌، نور در صحنه‌، تاریخ‌ لباس‌ در غرب‌ و ایران‌، ماسك‌ و گریم‌، شیوه‌های‌ نمایش‌ در ایران‌، دیدن‌ و تحلیل‌ نمایش‌، كارگاه‌ دكور و صحنه‌آرایی‌، اجرای‌ كارگاهی‌ نمایش‌های‌ ایرانی‌، طراحی‌ صحنه‌ نمایش‌ عروسكی‌، آشنایی‌ با صحنه‌ سینمائی‌ و تلویزیونی‌، صوت‌، پایان‌نامه‌.


گرایش‌ نمایش‌ عروسكی:

نمایش عروسكی یكی از قدیمی‌ترین شیوه‌های نمایش است كه در دوران‌های گذشته هنگامی كه ظاهراً سرگرمی‌های كمی وجود داشت، جوانان و پیران از هر طبقه اجتماعی شیفته آن بودند چون با آن كه عروسك‌ها بی‌جان هستند، نمایش عروسكی نزدیك‌تر از هر شكل نمایشی با تماشاگر رابطه برقرار می‌كند و عروسك‌گردان با مهارت بسیار، نظریات اخلاقی، سیاسی واجتماعی خود را از طریق نمایش بازگو می‌كند.

در حال‌ حاضر نمایش‌ عروسكی‌ رونق‌ گذشته‌ را ندارد و در بسیاری‌ از كشورها تنها شیوه‌ای‌ از تئاتر كودك‌ و نوجوان‌ قلمداد می‌شود. حتی‌ اگر ما نیز آن را شیوه‌ای از تئاتر كودك و نوجوان قلمداد كنیم، باید برای‌ پاسخگویی‌ به‌ خیل‌ عظیم‌ كودكان‌ و نوجوانان‌ كشورمان‌ به‌ آموزش‌ این‌ شیوه‌ از نمایش‌ بپردازیم‌ تا دانشجویان‌ رشته‌ تئاتر ضمن‌ آشنایی‌ با ساخت‌ و كار انواع‌ عروسك‌ها از جمله‌ عروسك‌ نخی‌، میله‌ای‌، دستكشی‌ و سایه‌ای‌ و همچنین‌ آموزش‌ فن‌ صدا بتوانند در این‌ زمینه‌ مهارت‌های‌ لازم‌ را كسب‌ كنند.



دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ نمایش‌ عروسكی‌:

كارگاه‌ نمایش‌ عروسكی‌، طراحی‌ و نقاشی‌، فن‌ بیان‌، نمایشنامه‌نویسی‌ عروسكی‌، موسیقی‌ در نمایش‌، شناخت‌ مواد، تاریخ‌ نمایش‌ عروسكی‌، آشنایی‌ با فضاهای‌ سنتی‌، موسیقی‌ در نمایش‌ عروسكی‌، ماسك‌ و گریم‌، شیوه‌های‌ نمایش‌ در ایران‌، كارگردانی‌ نمایش‌ عروسكی‌، طراحی‌ صحنه‌ نمایش‌ عروسكی‌، آشنایی‌ با ادبیات‌ كودكان‌، دیدن‌ و تحلیل‌ نمایش‌ عروسكی‌، بازیگری‌ نمایش‌ عروسكی‌، كودك‌ و نمایش‌، پایان‌نامه‌.


توانایی‌های‌ لازم‌ :


هنر تئاتر یك‌ هنر جمعی‌ است‌؛ یعنی‌ یك‌ هنرمند تئاتر نمی‌تواند به‌ تنهایی‌ فعالیت‌ كند به‌ همین‌ دلیل‌ باید فردی‌ انعطاف‌پذیر بوده‌ و توانایی‌ كار گروهی‌ را داشته‌ باشد. همچنین‌ لازم است فردی‌ خلاق‌ و نوآور باشد. یك‌ بازیگر باید علاوه‌ بر صدای‌ رسا و بدون‌ تنش‌ و لرزش‌ و آمادگی‌ جسمانی‌ خوب‌، اندیشه‌ای‌ پویا و حسی‌ قوی‌ داشته‌ باشد تا بتواند فضای‌ ذهنی‌ نمایش‌ را تصور كرده‌ و بازسازی‌ كند. دانشجوی‌ ادبیات‌ نمایشی‌ نیز باید قلم‌ خوبی‌ داشته‌ و اطلاعات‌ عمیقی‌ در مورد اقتصاد، روانشناسی‌، جامعه‌شناسی‌، فرهنگ‌ و ادبیات‌ ایران‌ و جهان‌ داشته‌ باشد و همچنین‌ صبور و با حوصله‌ باشد چون‌ نوشتن‌ یك‌ نمایشنامه‌ روزها و حتی‌ ماه‌ها طول‌ می‌كشد.


موقعیت‌ شغلی‌ در ایران :

هنر تئاتر كه‌ به‌ تعبیری‌ همزاد انسان‌ است‌، برجستگی‌ و اهمیت‌ خاصی‌ دارد. چون‌ نماد ارزشمندی‌ از شعائر، جشن‌ها، سوگ‌ها، فرهنگ‌ و اندیشه‌ یك‌ جامعه‌ است‌. به‌ همین‌ دلیل‌ باید به‌ آموزش‌ و گسترش‌ این‌ هنر اهتمام‌ ورزید.

یعنی‌ نباید سالنهای‌ تئاتر ما به‌ چند سالن‌ در شهر تهران‌ محدود شود و نباید فارغ‌التحصیلان‌ رشته‌ تئاتر بیكار بوده‌ یا شغلی‌ بی‌ارتباط‌ با تحصیلات‌ دانشگاهیشان‌ داشته‌ باشند. اما متأسفانه‌ در عمل‌ بسیاری‌ از فارغ‌التحصیلان‌ این‌ رشته‌ جذب‌ بازار كار نمی‌شوند و با این‌ كه‌ در چند سال‌ اخیر شاهد رشد قابل‌ توجه‌ هنر تئاتر بوده‌ایم، اما هنوز این‌ هنر به‌ توجه‌ بیشتر مالی‌ و معنوی‌ نیازمند است‌. البته‌ در حال‌ حاضر نیز یك‌ فارغ‌التحصیل‌ مستعد این‌ رشته‌ كه‌ خلاقیت‌ و دانش‌ لازم‌ را داشته‌ باشد، هیچ‌ وقت‌ بیكار نخواهد ماند و حتی‌ به‌ جای‌ این‌ كه‌ او به‌ دنبال‌ كار باشد، دیگران‌ به‌ دنبال‌ او خواهند بود و می‌تواند در مراكز دولتی‌ مثل‌ وزارت‌ فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی‌، سازمان‌ تبلیغات‌ اسلامی‌ یا صداوسیما مشغول‌ شود یا در گروه‌های‌ آزاد هنری‌ فعالیت‌ اجرایی‌ داشته‌ باشد.