شب سیزدهم:اوّل لیالى بیض[شبهاى روشن كه عبارتند از شبهاى سیزدهم،چهاردهم و پانزدهم]است،و كیفیت نماز شب سیزدهم و دو شب بعد در اعمال ماه رجب بیان شد. شب نیمه شعبان:شب بسیار مباركى است،از امام صادق علیه السّلام روایت شده كه از امام باقر علیه السّلام از فضیلت شب نیمه شعبان سؤال شد،ایشان
فرمود:این شب پس از شب قدر برترین شبهاست.در این شب خدا فضل خود را بر بندگان سرازیر مىكند،و آنان را به بخشش و كرم خویش مىآمرزد،پس در تقرّب جستن به سوى خداى تعالى در آن بكوشید،كه آن شبى است كه خدا به ذات مقدّس خود سوگند یاد كرده،كه سائلى را از درگاه خویش با دست خالى بازنگرداند مادام كه انجام
معصیتى را درخواست نكند،و شب نیمه شعبان شبى است كه حق تعالى آن را براى ما قرار داد و در عوض شب قدر كه آن را مخصوص پیامبر صلى اللّه علیه و آله فرمود،پس در دعاى و ثنا بر خداى تعالى كوشش كنید…،تا آخر خبر. از جمله بركات این شب مبارك،ولادت با سعادت حضرت سلطان عصر امام زمان(ارواحنا له الفداء)است كه در سحر چنین شبى در سال دویستوپنجاهوپنج هجرى قمرى در سرّمنرأى[سامراى كنونى]واقع شد،و باعث فزونى شرافت این شب مبارك گشت.براى این شب چند عمل دارد است: اوّل:غسل كردن كه باعث تخفیف گناهان است. دوّم:شبزندهدارى به نماز و دعا و استغفار،چنانكه امام زین العابدین علیه السّلام انجام مىدادند،و در روایت
آمده:هركه این شب را به رازونیاز و عدابت بپردازد دل او نمیرد در روزى كه دلها بمیرند. سوّم:زیارت امام حسین علیه السّلام كه افضل اعمال این شب است و باعث آمرزش گناهان است،و هركه میل دارد تا ارواح صدوبیست وچهار هزار پیامبر با او دست آشنایى دهند،در این شب امام حسین علیه السّلام را زیارت كند،كمترین حدّ زیارت آن حضرت ان است كه بر بالاى بامى برآید و به جانب راست و چپ نظر كند،سپس سر به جانب آسمان برآرد،و با این كلمات حضرت را زیارت كند:
السَّلامُ عَلَیْكَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْكَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ
درود بر تو اى ابا عبد اللّه،درود و رحمت و بركات خدا بر تو
و هركس در هر كجا باشد و در هر زمان آن حضرت را به این شیوه زیارت كند،امید است كه پاداش حجّ و عمره براى او نوشته شود.و ما زیارت مخصوص این شب را در باب زیارات به خواست خدا ذكر خواهیم نمود. چهارم:خواندن دعایى كه شیخ و سیّد نقل كردهاند،و به منزله زیارت امام زمان(صلوات اللّه علیه)است:
اللَّهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنَا [هَذِهِ] وَ مَوْلُودِهَا وَ حُجَّتِكَ وَ مَوْعُودِهَا الَّتِی قَرَنْتَ إِلَى فَضْلِهَا فَضْلا فَتَمَّتْ كَلِمَتُكَ
صِدْقا وَ عَدْلا لا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِكَ وَ لا مُعَقِّبَ لِآیَاتِكَ نُورُكَ الْمُتَأَلِّقُ وَ ضِیَاؤُكَ الْمُشْرِقُ وَ الْعَلَمُ النُّورُ فِی
طَخْیَاءِ الدَّیْجُورِ الْغَائِبُ الْمَسْتُورُ جَلَّ مَوْلِدُهُ وَ كَرُمَ مَحْتِدُهُ وَ الْمَلائِكَةُ شُهَّدُهُ وَ اللَّهُ نَاصِرُهُ وَ مُؤَیِّدُهُ إِذَا آنَ
مِیعَادُهُ وَ الْمَلائِكَةُ [فَالْمَلائِكَةُ] أَمْدَادُهُ سَیْفُ اللَّهِ الَّذِی لا یَنْبُو وَ نُورُهُ الَّذِی لا یَخْبُو وَ ذُو الْحِلْمِ الَّذِی لا
یَصْبُو مَدَارُ الدَّهْرِ وَ نَوَامِیسُ الْعَصْرِ وَ وُلاةُ الْأَمْرِ وَ الْمُنَزَّلُ عَلَیْهِمْ مَا یَتَنَزَّلُ [یَنْزِلُ] فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ ،
خداى به حق این شب و مولود در آن،و به حق حجتّت و موعود او،كه به فضیلتش فضیلت دیگرى را قرین ساختى،پس كامل شد كلمهات به راستى و عدالت،براى كلماتت دگرگون سازى نیست،و براى آیاتت پس زندهاى نمىباشد، نور درخشانت،و پرتو فروزانت،و نشانه روشنت در شب تاریك،آن غایب پوشیده از نظر، كه عظیم بوده ولادتش،و شریف است اصل و نسبش،فرشتگان گواه اویند،و خدا یاور و تأیید كنندهاش آنگاه كه وعده ظهورش در رسد و فرشتگان مددكاران اویند،شمشیر خداست كه كند نشود،و نور حق است كه خاوش نگردد،و با بردبارى است كه كارى بىمنطق انجام ندهند،مدار روزگار است.[پدرانش]نوامیس عصر،و متولّیان حكومت حقاند،نازل شده بر آنان آنچه در شب قدر نازل مىشود،
وَ أَصْحَابُ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ تَرَاجِمَةُ وَحْیِهِ وَ وُلاةُ أَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى خَاتِمِهِمْ وَ قَائِمِهِمْ
الْمَسْتُورِ عَنْ عَوَالِمِهِمْ اللَّهُمَّ وَ أَدْرِكْ بِنَا أَیَّامَهُ وَ ظُهُورَهُ وَ قِیَامَهُ وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَنْصَارِهِ وَ اقْرِنْ ثَارَنَا بِثَارِهِ وَ
اكْتُبْنَا فِی أَعْوَانِهِ وَ خُلَصَائِهِ وَ أَحْیِنَا فِی دَوْلَتِهِ نَاعِمِینَ وَ بِصُحْبَتِهِ غَانِمِینَ وَ بِحَقِّهِ قَائِمِینَ وَ مِنَ السُّوءِ
سَالِمِینَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَوَاتُهُ عَلَى [وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى] سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ
خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ عَلَى أَهْلِ بَیْتِهِ الصَّادِقِینَ وَ عِتْرَتِهِ النَّاطِقِینَ وَ الْعَنْ جَمِیعَ الظَّالِمِینَ وَ احْكُمْ
بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ یَا أَحْكَمَ الْحَاكِمِینَ
اصحاب حشر و نشرند،و مفسّران وحى خدا،و والیان امر و نهى حق.خدایا! بر خاتم و قائمشان كه پوشیده از عوالم ایشان است درود فرست.خدایا!ما را به درك ایام او و ظهور و قیامش نایل فرما،و از یارانش قرارمان ده،و خوخواهى او قرین كن،و ما را در شمار یاران و دلدادگانش ثبت فرما، و در دولتش شاد و خرّم زنده بدار،و از همنشینىاش بهرهمند ساز و برپادارنده حقش قرارمان ده،و از بدیها به سلامت بدار،اى مهربانترین مهربانان،و سپاس خداى را پروردگار عالمیان،و درودهاى بىپایان خدا بر آقایمان محمّد خاتم پیامبران و رسولان، و بر اهل بیت راستگو و خاندان حقگویش باد،و خدا لعنت فرست بر همه ستمكاران،و بین ما و بین آنان داورى كن،اى داورترین داوران.
پنجم:شیخ از اسماعیل بن فضیل هاشمى روایت كرده كه گفت: حضرت صادق علیه السّلام این دعا را به من تعلیم داد كه آن را در شب نیمه شعبان بخوانم:
أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ الْخَالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْیِی الْمُمِیتُ الْبَدِیءُ الْبَدِیعُ لَكَ الْجَلالُ وَ لَكَ الْفَضْلُ
وَ لَكَ الْحَمْدُ وَ لَكَ الْمَنُّ وَ لَكَ الْجُودُ وَ لَكَ الْكَرَمُ وَ لَكَ الْأَمْرُ وَ لَكَ الْمَجْدُ وَ لَكَ الشُّكْرُ وَحْدَكَ لا شَرِیكَ لَكَ یَا
وَاحِدُ یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ یَا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ كُفُوا أَحَدٌ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ
لِی وَ ارْحَمْنِی وَ اكْفِنِی مَا أَهَمَّنِی وَ اقْضِ دَیْنِی وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی فَإِنَّكَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ كُلَّ أَمْرٍ
حَكِیمٍ تَفْرُقُ وَ مَنْ تَشَاءُ مِنْ خَلْقِكَ تَرْزُقُ فَارْزُقْنِی وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ فَإِنَّكَ قُلْتَ وَ أَنْتَ خَیْرُ الْقَائِلِینَ
النَّاطِقِینَ وَ اسْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ فَمِنْ فَضْلِكَ أَسْأَلُ وَ إِیَّاكَ قَصَدْتُ وَ ابْنَ نَبِیِّكَ اعْتَمَدْتُ وَ لَكَ رَجَوْتُ
فَارْحَمْنِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا تویى زنده به خود پاینده برتر بزرگ،آفریننده روزىبخش،زندگىبخش میرانند،آغاز كننده پدیدآورنده،بزرگى توراست،برترى توراست،سپاس از آن توست،نعمت و جود،كرم و فرمان،بزرگوارى و شكر تنها توراست،یگانهاى،شریكى براى تو نیست،اى یگانه اى یكتا،اى مقصود خلق،اى آنكه نزاده و زاد هنشده و برایش همتایى نبوه،بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مرا بیامرز و به من رحمت آر،و نیازهاى مهمّ مرا كفایت فرما، بدهكارىام را ادا كن،روزىام را
وسعت ده،به درستى كه تو در این شب هر كار استوارى را مقدّر مىكنى،و هركه از خلق خود را بخواهى روزى مىدهى،پس مرا روزى ده كه تو بهترین روزىدهندگانى،تو گفتى و تو بهترین گوینده و سخنگویى:«از فضل خدا بخواهید»بنابر این از فضلت مىخواهم،و تو را قصد كردم و به فرزند پیامبرت اعتماد نمودم،و به تو امید بستم،بر من رحم كن،اى مهربانترین مهربانان.
ششم:دعایى را بخواند كه حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله در این شب میخواندند
اللَّهُمَّ اقْسِمْ لَنَا مِنْ خَشْیَتِكَ مَا یَحُولُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ مَعْصِیَتِكَ وَ مِنْ طَاعَتِكَ مَا تُبَلِّغُنَا بِهِ رِضْوَانَكَ وَ مِنَ
الْیَقِینِ مَا یَهُونُ عَلَیْنَا بِهِ مُصِیبَاتُ الدُّنْیَا اللَّهُمَّ أَمْتِعْنَا بِأَسْمَاعِنَا وَ أَبْصَارِنَا وَ قُوَّتِنَا مَا أَحْیَیْتَنَا وَ اجْعَلْهُ
الْوَارِثَ مِنَّا وَ اجْعَلْ ثَارَنَا عَلَى مَنْ ظَلَمَنَا وَ انْصُرْنَا عَلَى مَنْ عَادَانَا وَ لا تَجْعَلْ مُصِیبَتَنَا فِی دِینِنَا وَ لا
تَجْعَلِ الدُّنْیَا أَكْبَرَ هَمِّنَا وَ لا مَبْلَغَ عِلْمِنَا وَ لا تُسَلِّطْ عَلَیْنَا مَنْ لا یَرْحَمُنَا بِرَحْمَتِكَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا از خشیتت چنان نصیب ما كن،كه بین ما و نافرمانى تو حایل شود،و از طاعتت آنچه كه ما را به خشنودىات برساند،و از یقین به قدرى كه گرفتاریهاى دنیا را بر ما آسان سازد،خدایا مار را به گوشهایمان و دیدگانمان و نیروهایمان تا گاهى كه ما را زنده مىدارى بهرهمند گردان،و آن را وارث ما قرار بده،و انتقام ما را بر عهده كسى قرار ده كه بر ما ستم روا داشته،و ما را بر كسىكه با ما دشمنى ورزیده یارى ده،و مصیبت ما را در دین ما قرار نده،و دنیا را بزرگترین اندیشه و نهایت دانش ما قرار مده،و آن را كه به ما رحم نمىكند بر ما چیره مكن، به مهربانىات اى مهربانترین مهربانان.
این دعا دعاى جامع و كاملى است كه خواندن آن در اوقات دیگر هم،مغتنم است،و از كتاب«غوالى اللئالى»چنین روایت شده كه حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله همواره این دعا را مىخواندند. هفتم:بخواند صلوات هر روز را كه هنگام زوال[هنگام ظهر شرعى]مىخواند:اللّهم صلّ على محمّد و ال محمّد شجرة النّبوّة و موضع
الرّسالة…»هشتم:دعاى كمیل را بخواند كه ورودش در این شب است،و به طور كامل در باب اوّل گذشت. نهم:هر یك از ذكرهاى«سبحان اللّه»و«الحمد للّه»و«اللّه اكبر»و«لا اله الاّ اللّه»را صد مرتبه بگوید،تا خداى تعالى همه گناهان گذشته او را بیامرزد،و حاجتهاى دنیا و آخرت او را برآورد.دهم:شیخ طوسى در كتاب (مصباح)از ابو یحیى در ضمن خبرى در فضیلت شب نیمه شعبان روایت كرده است كه گفت:به مولاى خود امام صادق علیه السّلام گفتم:بهترین
دعاها در این شب كدام است؟فرمود:هرگاه نماز عشا را بجا آوردى،دو ركعت نماز به این ترتیب بخوان در ركعت اول سوره«حمد»و سوره«كافرون»و در ركعت دوم سوره«حمد»و سوره«توحید»و چون سلام دادى،بگو:«سبحان اللّه»سىوسه مرتبه،و«الحمد للّه»سىوسه مرتبه و«اللّه اكبر» سىوچهار مرتبه،سپس بگو:
یَا مَنْ إِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ [یَلْجَأُ الْعِبَادُ] فِی الْمُهِمَّاتِ وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فِی الْمُلِمَّاتِ یَا عَالِمَ الْجَهْرِ وَ
الْخَفِیَّاتِ [وَ] یَا مَنْ لا تَخْفَى عَلَیْهِ خَوَاطِرُ الْأَوْهَامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَرَاتِ یَا رَبَّ الْخَلائِقِ وَ الْبَرِیَّاتِ یَا مَنْ بِیَدِهِ
مَلَكُوتُ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ أَمُتُّ إِلَیْكَ بِلا إِلَهَ إِلا أَنْتَ فَیَا لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ اجْعَلْنِی
فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ
عَنْ سَالِفِ خَطِیئَتِهِ وَ عَظِیمِ جَرِیرَتِهِ فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِكَ مِنْ ذُنُوبِی وَ لَجَأْتُ إِلَیْكَ فِی سَتْرِ عُیُوبِی اللَّهُمَّ
فَجُدْ عَلَیَّ بِكَرَمِكَ وَ احْطُطْ خَطَایَایَ بِحِلْمِكَ وَ عَفْوِكَ وَ تَغَمَّدْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ بِسَابِغِ كَرَامَتِكَ وَ اجْعَلْنِی
فِیهَا مِنْ أَوْلِیَائِكَ الَّذِینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطَاعَتِكَ وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِكَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَكَ وَ صَفْوَتَكَ .
اى آنكه پناه بندگان در سختیها به سوى اوست،و بندگان در رخدادهاى ناگوار به سوى او پناه مىبرند،اى داناى آشكار و نهان،اى آنكه خیالات وهم و فكر،و آنچه را اوهام در نظر مىآورد بر او پنهان نمىماند،اى پروردگار خلایق و آفریدهها،اى آنكه ملكوت زمینها و آسمانها به دست اوست،تویى خدا،معبودى جز تو نیست،به اینكه معبودى جز تو نیست توسّل مىجویم،پس اى آنكه معبودى جز تو نیست،مرا در این شب از كسانى قرار ده كه به ایشان نظر كردى و به آنان رحم نمودى،و دعایشان را شنیدى پس اجابت كردى و درخواست گذشت از گناهشان را دانستى،پس ایشان را آمرزیدى،و از خطاى گذشته و گناه بزرگشان درگذشتى،به تحقیق از گناهانم به تو پناه آوردم،و براى پردهپوشى عیبهایم به تو پناهنده شدم،خدایا!با كرم و فضلت بر من ببخش،و به بردبارى و گذشت خطاهایم را بریز،و مرا در این ب با كرامت كاملت فرو پوشان،و از اولیایت كه براى طاعتت برگزیدى،و براى عبادتت اختیار كردى و خالص و برگزیده درگاهت نمودى قرار ده.
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْرَاتِ حَظُّهُ وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ
اكْفِنِی شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ وَ اعْصِمْنِی مِنَ الازْدِیَادِ فِی مَعْصِیَتِكَ وَ حَبِّبْ إِلَیَّ طَاعَتَكَ وَ مَا یُقَرِّبُنِی مِنْكَ
وَ یُزْلِفُنِی عِنْدَكَ سَیِّدِی إِلَیْكَ یَلْجَأُ الْهَارِبُ وَ مِنْكَ یَلْتَمِسُ الطَّالِبُ وَ عَلَى كَرَمِكَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقِیلُ
التَّائِبُ أَدَّبْتَ عِبَادَكَ بِالتَّكَرُّمِ وَ أَنْتَ أَكْرَمُ الْأَكْرَمِینَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَكَ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ اللَّهُمَّ
فَلا تَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ مِنْ كَرَمِكَ وَ لا تُؤْیِسْنِی مِنْ سَابِغِ نِعَمِكَ وَ لا تُخَیِّبْنِی مِنْ جَزِیلِ قِسَمِكَ فِی
هَذِهِ اللَّیْلَةِ لِأَهْلِ طَاعَتِكَ وَ اجْعَلْنِی فِی جُنَّةٍ مِنْ شِرَارِ بَرِیَّتِكَ رَبِّ إِنْ لَمْ أَكُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِكَ فَأَنْتَ
أَهْلُ الْكَرَمِ وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَةِ،
خدایا!مرا از كسانىكه كوشششان قرین سعادت شد،و بهرهشان از خیرات كامل گشت قرار ده،و نیز مرا از كسانى قرار ده كه سلامت یافتند و نعمتپذیر و رستگار گشته پس بهره بردند،و مرا از گزند آنچه پشت سر گذاردم كفایت فرما،و از زیادهروى در معصیتت نگاه دار،طاعتت و هر آنچه مرا به تو نزدیك مىسازد و مقرّب درگاهت مىنماید محبوب من قرار ده، سرورم هر فرارى به تو پناه مىآورد،و هر جوینده به تو التماس مىكند،و هر عذرخواه توبهكار بر كرم تو تكیه مىزند،بندگانت را با احترام گذرادن به آنان ادب كردى و تو كریمترین كریمانى،و بندگانت را دستور به گذشت دادى و تویى آمرزنده مهربان.خدایا!مرا نسبت به آنچه از كرمت امیدوارم بىبهره مكن،و از نعمتهاى كاملت ناامید مساز،و از بهره فراوانت كه در این شب براى اهل طاعتت مقرّر نمودهاى بىنصیب مكن،و مرا از شرار مخلوقاتت در سپر استوارى قرار ده،پرودگارا هرچند سزاوار آن همه عنایت نباشم،ولى تو اهل كرم و گذشت آمرزشى،
وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لا بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّی بِكَ وَ تَحَقَّقَ رَجَائِی لَكَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِی
بِكَرَمِكَ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ أَكْرَمُ الْأَكْرَمِینَ اللَّهُمَّ وَ اخْصُصْنِی مِنْ كَرَمِكَ بِجَزِیلِ قِسَمِكَ وَ أَعُوذُ
بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الَّذِی یَحْبِسُ عَلَیَّ [عَنِّی] الْخُلُقَ وَ یُضَیِّقُ عَلَیَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ
بِصَالِحِ رِضَاكَ وَ أَنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطَائِكَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِكَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِكَ وَ تَعَرَّضْتُ لِكَرَمِكَ وَ اسْتَعَذْتُ
بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَ بِحِلْمِكَ مِنْ غَضَبِكَ فَجُدْ بِمَا سَأَلْتُكَ وَ أَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْكَ أَسْأَلُكَ بِكَ لا بِشَیْءٍ هُوَ
أَعْظَمُ مِنْكَ .
بر من چنانكه شایسته آنى مرحمت فرما،نه چنانكه سزاوار آنم،زیرا گمانم به تو نیكو است،و امیدم تو برجا،و به كرمت آویختهام،پس تو مهربانترین مهربانانى،و كریمترین كریمانى،خدایا! خاص گردان مرا از روى كرمت به فراوانى روزى،و پناه مىآورم به عفوت از عقابت،و بیامرز بر من گناهى را كه زشتخویى آورد،و روزى را بر من تنگ مىكند،تا به خشنودى درخورت بپا خیزم،و به فراوانى عطایت متنعم شوم،و به نعمتهاى كاملت خوشبخت گردم،هرآینه به آستانت پناه آوردم،و متعرّض كرمت شدم،و به عفوت از مجازاتت،و به بردبارىات از خشمت پناه بردم،پس ببخش مرا آنچه كه از تو درخواست نمودم،و به به من برسان آنچه را از تو خواهش كردم،از تو مىخواهم به حق خودت نه به چیزى كه بزرگتر از تو باشد كه چیزى بزرگتر از تو نیست.
آنگاه به سجده مىروى و مىگویى: پرودگارا«یا ربّ»بیست مرتبه،خدایا«یا اللّه»هفت مرتبه،جنبش و نیرویى جز به خدا نیست هفت مرتبه،خواست خواست خدا است ده مرتبه،نیرویى جز به خدا نیست ده مرتبه،پس صلوات مىفرستى بر پیامبر و آل او علیهم السّلام. و از خدا حاجت خود را مىخواهى،پس سوگند به خدا كه اگر در پى این عمل،به عدد قطرات باران حاجت بخواهى هرآینه خدا(عزّ و جل)به كرم فراگیر و فضل بزرگش،آن حاجت را به تو مىرساند. یازدهم:شیخ طوسى و كفعمى فرمودهاند كه در این شب این دعا را بخواند:
إِلَهِی تَعَرَّضَ لَكَ فِی هَذَا اللَّیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ وَ قَصَدَكَ الْقَاصِدُونَ وَ أَمَّلَ فَضْلَكَ وَ مَعْرُوفَكَ الطَّالِبُونَ وَ لَكَ
فِی هَذَا اللَّیْلِ نَفَحَاتٌ وَ جَوَائِزُ وَ عَطَایَا وَ مَوَاهِبُ تَمُنُّ بِهَا عَلَى مَنْ تَشَاءُ مِنْ عِبَادِكَ وَ تَمْنَعُهَا مَنْ لَمْ
تَسْبِقْ لَهُ الْعِنَایَةُ مِنْكَ وَ هَا أَنَا ذَا عُبَیْدُكَ الْفَقِیرُ إِلَیْكَ الْمُؤَمِّلُ فَضْلَكَ وَ مَعْرُوفَكَ فَإِنْ كُنْتَ یَا مَوْلایَ
تَفَضَّلْتَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ عُدْتَ عَلَیْهِ بِعَائِدَةٍ مِنْ عَطْفِكَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ
مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْخَیِّرِینَ الْفَاضِلِینَ وَ جُدْ عَلَیَّ بِطَوْلِكَ وَ مَعْرُوفِكَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَّى اللَّهُ
عَلَى مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما إِنَّ اللَّهَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ اللَّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوكَ كَمَا
أَمَرْتَ فَاسْتَجِبْ لِی كَمَا وَعَدْتَ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِیعَادَ.
الهى در این شب روى آوردند به سوى تو روى آورندگان،و قصد تو نمودند قصدكنندگان،و فضل و احسانت را آرزو كردند جویندگان،از جانب تو در این شب نسیمهاى رحمت و هدایا و عطاها و مواهبى است كه به هركس از بندگانت بخواهى تفضّل مىكنى،و از هركس كه پیشینه عنایتت شامل حال او نگشته باز مىدارى،هم اینك من این بنده كوچك تو،نیازمند به تو،احسان و نیكىات را آرزومندم،چنانچه اى مولاى من در جایگاهى كه در این شب بر یكى از بندگانت
احسان نمودى،و بر او جایزهاى عطا كردى،پس بر محمّد و خاندان محمّد كه پاكان و پاكیزگان و نیكوكاران و برترینند درود فرست،و از نعمت و نیكىات بر من ببخش اى پروردگار جهانیان،و درود خدا و سلام بسیار بر محمّد خاتم پیامبران و خاندان پاكش باد،به درستى كه خدا ستوده و بزرگوار است.خدایا!تو را مىخوانم آنچنانكه فرمان دادى،پس دعایم را به اجابت برسان همانطوركه وعده فرمودى،كه تو هرگز از وعده خویش تخلّف نكنى.
و این دعایى است كه در سحرها در پى نماز شفع خوانده مىشود.دوازدهم:بعد از هر دو ركعت از نماز شب و شفع،و بعد از دعاهاى وتر دعایى را كه شیخ طوسى و سیّد ابن طاووس روایت كردهاند بخواند.سیزدهم:سجدهها و دعاهایى را كه از رسول خدا صلى اللّه علیه و آله روایت شده بجا آورد از جمله روایتى است كه شیخ از حمّاد بن عیسى از ابان بن تغلب روایت كرده كه گفت،امام صادق علیه السّلام فرمودند:شب نیمه شعبانى فرا رسید،رسول خدا در آن شب در منزل عایشه بود،چون شب به نیمه رسید از بستر خود براى عبادت برخاست،هنگامىكه عایشه
بیدار شد،دریافت كه پیامبر از خوابگاه خویش بیرون رفته،وى را همچون اغلب زنان وسوسه گرفت،گمان كرد آن حضرت نزد همسر دیگرى از همسرانش رفته،از جا برخاست و چادرش را بر خود پیچید و سوگند به خدا كه چادر او از ابریشم و كتان نبود،تارش از مو،و پودش از كرك شتر مایه داشت،حجرهبهحجره در حجرههاى زنان رسول خدا جستجو مىكرد،در این میان كه در جستجوى آن حضرت بود،ناگهان نگاهش به رسول خدا افتاد كه مانند جامهاى بر زمین چسبیده در حال سجده است،به نزدیك آن حضرت رفت،شنید در سجدهاش چنین مىگوید:
سَجَدَ لَكَ سَوَادِی وَ خَیَالِی وَ آمَنَ بِكَ فُؤَادِی هَذِهِ یَدَایَ وَ مَا جَنَیْتُهُ عَلَى نَفْسِی یَا عَظِیمُ [عَظِیما]
تُرْجَى [یُرْجَى] لِكُلِّ عَظِیمٍ اغْفِرْ لِیَ الْعَظِیمَ فَإِنَّهُ لا یَغْفِرُ الذَّنْبَ الْعَظِیمَ إِلا الرَّبُّ الْعَظِیمُ.
همه هستى و اندیشهام برایت سجده كرد،و دلم به تو ایمان آورد،این است دستانم و آنچه بر خود جنایت كردم اى بزرگى كه براى هر كار بزرگى به او امید است،از من گناه بزرگ را بیامرز،زیرا گناه بزرگ را جز پروردگار بزرگ نمىآورزد.
سپس سر مبارك خویش را از سجده برداشت،و دوباره به سجده برگشت،عایشه شنید كه آن حضرت مىگوید:
أَعُوذُ بِنُورِ وَجْهِكَ الَّذِی أَضَاءَتْ لَهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرَضُونَ وَ انْكَشَفَتْ لَهُ الظُّلُمَاتُ وَ صَلَحَ عَلَیْهِ أَمْرُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ مِنْ
فُجْأَةِ نَقِمَتِكَ وَ مِنْ تَحْوِیلِ عَافِیَتِكَ وَ مِنْ زَوَالِ نِعْمَتِكَ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی قَلْبا تَقِیّا نَقِیّا وَ مِنَ الشِّرْكِ بَرِیئا لا كَافِرا وَ لا شَقِیّا
پناه مىآورم به نور جلوهات كه آسمانها و زمینها بر آن روشن شد،و تاریكیها با آن برطرف گشت، و با ان كار گذشتگان و آیندگان اصلاح شد،از فرا رسیدن عذاب نابهنگامت و از دگرگونى عافیتت،و از زایل شدن نعمتت.خدایا!دل با تقوا و صفا یافته،و بیزار از شرك،نه كافر و بدبخت روزى من گردان.
سپس دو طرف روى خود را بر خاك نهاد و گفت:
عَفَّرْتُ وَجْهِی فِی التُّرَابِ وَ حُقَّ لِی أَنْ أَسْجُدَ لَكَ.
روى خویش را به خاك ساییدم،و مرا سراست كه تو را سجده كنم.
آنگاه كه روس خدا صلى اللّه علیه و آله خواست به اطاق برگردد،عایشه با شتاب به جانب بستر خویش رفت،و هنگامىكه رسول خدا صلى اللّه علیه و آله به خوابگاه خویش آمد،شنید كه عایشه بلند نفس مىزند،فرمود:این بلند نفس زند چیست؟ آیا ندانستى كه امشب چه شبى است؟این شب نیمه شعبان است كه در آن روزیها قسمت
مىشود،و زمان مرگ اشخاص ثبت مىگردد،و نام كسانىكه باید به حج بروند نوشته مىشود،به درستى كه خداى تعالى آمرزد از میان خلق خود بیش از عدد موهاى بزهاى قبیله كلب را،و در این شب خداى تعالى فرشتگان را از عالم بالا به سوى مكه در زمین مىفرستد. چهاردهم:نماز جناب جعفر طیّار را بجا آورد،چنانكه شیخ از امام رضا علیه السّلام روایت كرده. پانزدهم:نمازهاى این شب را بجا آورد كه بسیار است،از جمله نمازى است كه ابو یحیى
صنعانى از امام باقر و امام صادق علیه السّلام روایت كرده،و همچنین سى نفر از كسانىكه مورد اطمینان و اعتماد هستند از آن دو بزرگوار روایت كردهاند كه هرگاه شب نیمه شعبان فرا رسید چهار ركعت نماز بجا آور به این ترتیب كه در هر ركعت سوره«حمد»و پس از آن صد مرتبه سوره«توحید»را بخوان.و چون فارغ شدى بگو:
اللَّهُمَّ إِنِّی إِلَیْكَ فَقِیرٌ وَ مِنْ عَذَابِكَ خَائِفٌ مُسْتَجِیرٌ اللَّهُمَّ لا تُبَدِّلْ اسْمِی وَ لا تُغَیِّرْ جِسْمِی وَ لا تَجْهَدْ بَلائِی وَ لا تُشْمِتْ
بِی أَعْدَائِی أَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْ عِقَابِكَ وَ أَعُوذُ بِرَحْمَتِكَ مِنْ عَذَابِكَ وَ أَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْكَ جَلَّ ثَنَاؤُكَ
أَنْتَ كَمَا أَثْنَیْتَ عَلَى نَفْسِكَ وَ فَوْقَ مَا یَقُولُ الْقَائِلُونَ.
خدایا!نیازمند به توام،و از عذابت بیمناك و به تو پناهندهام،خدایا!نامم را از گروه بندگان به گروهى دیگر تبدیل مكن، جسمم را تغیر مده،آزمونم را سخت مكن،دشمنشادم مساز،پناه مىآورم به عفوت از مجازاتت،و به رحمتت از عذابت،و به خشنویت از خشمت،و به تو از تو،ثنایت بس بزرگ است، تو چنانى كه خود بر خویش ثنا كردى و برتر از آنچه گویندگان گویند.
و بدان كه براى خواندن صد ركعت نماز در این شب به این ترتیب كه در هر ركعت سوره«حمد»یك مرتبه و سوره «توحید»ده مرتبه خوانده شود،فضیلت بسیار بسیار وارد شده،و در اعمال ماه رجب دستور العمل شش ركعت نماز در این شب با سورههاى«حمد»و«تبارك»و«لیس»و«توحید»گذشت.