این تفریح سالم نه تنها در هوای گرم تابستان، بلکه در روزهای سرد زمستان نیز طرفداران زیادی دارد. آن چه در همه استخرها باید مورد توجه قرار گیرد، مسائل بهداشتی به ویژه پاکیزگی آب و تجهیزاتی است که باید به طور کامل تحت نظارت و کنترل قرار گیرند.
استخر شنا به حجم مشخصی از آب اطلاق میشود كه معمولاً در یك فضا با ابعاد و اندازه مشخص محصور شده است. آب استخرها معمولاً از منابع آب آشامیدنی هستند كه با اضافه كردن مواد گندزدا تصفیه شدهاند. استخرهای شنا به یكی از سه شكل پر و خالی شونده، با گردش آب و یا با جریان مداوم آب وجود دارند.
استخر شنا محل مناسبی برای انتقال بیماریهای عفونی و پوستی میباشد. اهمیت بهداشت آب استخرهای شنا در رابطه با كیفیت میكروبی و شیمیایی آن میباشد.
● رعایت نکات و مقررات بهداشتی توسط شناگران در استخرها
۱) شناگران موظف هستند که قبل از ورود به استخر، بدن خود را با آب گرم و صابون بشویند. همچنین بعد از استفاده از آب استخر همین عمل را انجام دهند تا از آلودگی های احتمالی پیش گیری به عمل آید.
● شرایط مطلوب آب استخر(بهداشت استخر)
1. PH آب استخر : PH درجه اسیدی و بازی آب را نشان میدهد. PH مناسب آب استخرهای شنا بین 8-2/7 توصیه شده است. خورندگی سطوح، ایجاد لك، تحریك و سوزش چشم و پوست شناگران از اثرات PH پایین و رسوبگذاری، كاهش كارایی كلر برای گندزدایی، كدر شدن آب استخر (حالت ابری)، تحریك و سوزش چشم و پوست از اثرات PH بالا در آب استخرهای شناست.
2. دمای آب استخر: در استخرهای سرپوشیده، كنترل دمای آب استخر و محیط آن (هوای استخر) دارای اهمیت است. توصیه میشود دمای هوای استخر حدود 3 درجه سانتیگراد گرمتر از دمای آب استخر باشد. دمای پیشنهاد شده برای آب استخر برای استفاده عموم 27، درجه مطلوب 24-23 و در وضعیت ایده آل 28-26 درجه سانتیگراد میباشد.
دما نباید بیشتر از 29 درجه باشد چرا كه شنا كردن در آبهای بالای 30 درجه ممكن است موجب وقفه تنفسی در فرد گردد.
3. شفافیت آب استخر: شفافیت از مهمترین ویژگیهای ظاهری آب استخرهای شنا میباشد و از جنبههای زیر حائز اهمیت است:
– عدم وجود ذرات معلق و كلوئیدی در آب استخر كه مانع تماس مستقیم و مناسب عامل گندزدا با میكروارگانیسمها میشود.
– افراد قادر خواهند بود عمق آب استخر را تخمین بزنند و از وجود خطرات احتمالی به آسانی مطلع شوند و میتوانند با اطمینان خاطر در آب استخر شنا نموده و شیرجه بزنند.
– ایجاد شرایط دلپذیر، خوشایند و مطلوب در آب استخر به همراه جنبههای زیبا شناختی برای استفادهكنندگان.
شفافیت آب استخر باید به حدی باشد كه یك صفحه سیاه و سفید به قطر 15 سانتیمتر، در عمیقترین نقطه استخر به راحتی دیده شود.
4. مشخصه های میكروبی در استخر: كیفیت میكروبی آب استخرهای شنا مهمترین عامل در استفاده سالم از استخر میباشد. اكثر میكروارگانیسمهایی كه در آب استخر یافت میشوند، خطرناك نیستند.به علاوه در فرآیند گندزدایی و تصفیه، تمامی میكروارگانیسمها كه شامل باكتریها، ویروسها، جلبكها و قارچها میباشند نابود میشوند.مسئله عمده، آلودگی ثانویه ناشی از تماس ترشحات دهان، بینی، پوست و دفع ادرار میباشد.
برای گندزدایی آب استخرهای شنا روشهای متعددی مانند استفاده از كلر، برم، ید، سیانوراتهای كلره و لامپهای اشعه ماوراء بنفش استفاده میشود.
در حال حاضر كلر گزینه انتخابی برای گندزدایی آب استخرهاست. بخشی از كلر اضافه شده صرف اكسیداسیون مواد آلی و معدنی موجود در آب استخر شده و مابقی صرف گندزدایی آب استخر میشود. جهت اطمینان از گندزدایی آلودگیهای ثانویه همواره باید مقداری كلر آزاد باقیمانده در آب وجود داشته باشد. توصیه میشود میزان كلر آزاد باقیمانده حداقل 6/0 میلی گرم در لیتر باشد.
این میزان كلر در PH بین 6/7-2/7 باعث ایجاد نتایج باكتریولوژیكی رضایت بخش خواهد شد. اما عملاً بین 3-1 میلی گرم در لیتر كلر آزاد باقیمانده مورد نیاز است. چرا كه افزایش آلودگیهای احتمالی به همراه نوسانات PH كه كارایی كلر را محدود میكند، نیاز به كلر بیشتر را ضروری مینماید.
تحریك و سوزش چشم ممكن است بر اثر شنا در آب با PH كمتر از 4/7 همراه با حضور كلر تركیبی باقیمانده (كلرآمین) اتفاق افتد.
شناگاههای طبیعی (رودخانهها، چشمهها، دریا، سدها و …)
شناگاههای طبیعی در فصل تابستان ممكن است جهت شنا مورد استفاده قرار گیرند، همه ساله موارد زیادی از غرق شدن شناگران در دریا، رودخانهها و دیگر محلهای مورد استفاده اتفاق میافتد كه عمدتاً ناشی از بیتوجهی افراد به رعایت نكات ایمنی است. بنابراین مسئله اساسی در استفاده از شناگاههای طبیعی توجه به حفظ ایمنی شناگران است.
به لحاظ بهداشت و سلامت نیز آب این مناطق ممكن است حاوی آلایندههای میكروبی، شیمیایی و فیزیكی باشد. با آغاز فصل گرما و حضور مردم در شناگاههای طبیعی، موارد زیادی از ابتلا افراد به بیماریهای منتقله از آب گزارش میشود. بدیهی است كه تماس با آبهایی كه هیچگونه اطمینانی جهت عدم وجود باكتری، قارچ و … در آنها وجود ندارد ممكن است سبب ابتلا به بیماریهای گوارشی و پوستی گردد.