پارس ناز پورتال

تربیت فرزندمان اینگونه باشد

تربیت فرزندمان اینگونه باشد

دوران کودکی دوران بسیار حساس و مهم در رشد و شکل گیری شخصیت فرد است و تأثیرات آن تا پایان عمر باقی می ماند، از این رو توجه به تربیت کودک در این دوره ضروری است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از پایگاه اطلاع رسانی پیشگیری نوین، فرزندان برای حركت به سمت هدفی خاص باید شیوه و روش معینی داشته باشند. پدر باید الگوی فرزند در صداقت، سخاوت، و شرافت باشد. او باید وقت کافی برای ارتباط با فرزندان بگذارد و نباید بین گفتار و کردارش تفاوتی باشد. ارتباط میان مادر و فرزند نیز اثرات مهمی در رشد روانی کودک دارد.

حالات مختلف رفتار والدین نسبت به فرزندان                        

والدین با محبت و آزاد گذار:

این نوع والدین کسانی هستند که معمولا در ذهن مردم به عنوان پدر و مادر نمونه شناخته می شوند. فرزندان این والدین غالبا فعال، اجتماعی و مستقل هستند، نسبت به دیگران محبت داشته و خصومتی با اطرافیان خود نشان نمی دهند. کودکان آنها معمولا دارای استقلال بوده و رفتار اجتماعی مناسبی دارند، محبت و آزادی موجب می شود که کمی حالت های پرخاشگرانه در این کودکان ( به ویژه  در منزل) مشاهده شود. ولی این حالت در نتیجه احساس ایمنی و عدم وجود پاسخ های نامطلوب از سوی والدین است و نشانه عصبانیت یا ناکامی دائمی نیست.

اگر چه کودکان این گروه از والدین، شلوغ و پر فعالیت هستند، جنبه قوی شخصیت آنها ( اعتماد به نفس، دوستی، احساس استقلال، تمایل برای تسلط به محیط  و گرایش به رفتارهای دوستانه )، نکات ضعف آنها را از بین می برد.                   

والدین با محبت و محدود کننده:                                                                    

گاهی والدین در ضمن نشان دادن محبت، محدود کننده هستند. این والدین اجازه کسب تجربه و یادگیری را از کودکان می گیرند. کودکان این گروه از والدین معمولا حالت های اتکایی بیشتری را نشان می دهند. اینها در مقایسه با فرزندان با محبت و آزاد گذارنده، خصومت و پرخاشگری بیشتری از خود نشان می دهند و در روابط با همسالان خود حالت قدرت طلبی ندارند. محدودیت اعمال شده از سوی والدین در سه سال اول زندگی نسبت به بعد از این سن، تأثیر زیادی در رفتار کودک در دوران کودکی و نوجوانی خواهد داشت.    

والدین متخاصم و محدود کننده:                                                                  

رفتارهای خصومت آمیز والدین که بیشتر بر اصل تنبیه استوار است به همراه سخت گیری و محدودیت شدیدی که نسبت به فرزندانشان اعمال می کنند موجب ایجاد احساس خصومت شدید در فرزندان آنها می شود. از سویی عدم اجازه به کودک در ظاهر ساختن این احساس خصومت، کودکان را عصبی بار می آورد. این کودکان در روابط اجتماعی، خجول و گوشه گیر بوده و توانایی اعتماد به نفس را در رفتار با دیگران ندارند.                  

والدین متخاصم و آزادگذار:                                                                        

عامل خصومت، زمانی که با عامل آزاد گذاری همراه گردد، رفتار پرخاشگرانه و نظارت نشده را به شدید ترین وجهی در کودک ظاهر می کند. پژوهش ها نشان می دهد که والدین اکثر کودکان بزهکار این الگوی تربیتی را در مورد فرزندانشان اعمال می کنند. کودکان پرخاشگری که رفتارشان با مبادی و اصول اجتماع مغایرت دارد غالبا از خانواده هایی هستند که در آن ها والدین از عهده نظارت رفتار آنها برنیامده، در ضمن حالات خصومت آمیز نشان می دهند.                                                                                 

خانواده به عنوان منبع ارضاء نیاز محبت و امنیت کودک

یکی از نیازهای اساسی کودک برای رشد و تحول سالم شخصیت برخورداری از محبت دیگران به ویژه والدین است. کودکی که از محبت پدر و مادر برخوردار است در مواجهه با محیط قدرت سازگاری بیشتری دارد و اعتماد به نفسش زیاد خواهد شد. احساس امنیت شرط لازم برای رشد و تحول سالم کودک و از نیازهای روانی اولیه اوست. کودک از ابتدای تولد محتاج است که در محیطی آرام و امن باشد و خانواده برای وی چنین محیطی محسوب می شود.                                                                          

خانواده برای کودک در حکم پناهگاهی است که در شرایط بحران حامی وی باشد و پذیرشی که وی در خانه به دست می آورد در او احساس امنیت، تعلق خاطر به جمع و ارزش مندی را به وجود می آورد.                                                                                      

انگیزه اساسی آدمی، احساس امنیت است که از جمله منابع اولیه و ابتدایی تأمین این امنیت، محیط خانواده است، که اگر فراهم شود به احساس اضطراب منجر نمی گردد.         

رابطه والدین و کودک و تأثیر آن بر سازگاری کودک                     

کیفیت روابط والدین و فرزندان، از عوامل تعیین کننده سازگاری است. نحوه تعامل والدین با کودک و جو روانی- عاطفی حاکم بر خانواده، خصوصیات شخصیتی و رفتاری کودک را شکل می دهند. بسته به این که خانواده از چه ساختاری برخوردار باشد، نحوه شکل گرفتن رفتار کودک  نیز متفاوت خواهد بود.                                                     

گرمی، تعلق، وابستگی شدید، آزادی، سخت گیری، مداخله، پذیرش و انتظارات والدین از کودکان کیفیت این ساختار را تعیین می کند. افراط و تفریط در زمینه هایی چون پذیرش، مراقبت، آزادی، توقع و انتظارات و تشویق به انجام کارهای نادرست و خلاف، نقش مهمی را در ایجاد مشکلات رفتاری کودکان ایفا می کند.                                                

روابط نادرست کودک با والدین و خواهران و برادران به صورت طرد از طرف والدین، عدم نوازش بدنی، انکار محبت، فقدان توجه به فعالیت و پیشرفت ها و تنبیه سخت برای خطای کوچک، عدم حضور در گذراندن وقت با کودک، فقدان توجه به حقوق و احساسات کودک به عنوان یک شخص، منابع موثری در رشد نارسا و بروز ناسازگاری فردی محسوب می شوند.         

مشکلات روش های فرزند پروری                                                             

چه مشکلاتی در روش فرزند پروری وجود دارد؟  
                                               

دو مشکل عمده در روش های تربیتی والدین وجود دارد:                                

الف) کمبود مهارت های فرزندپروری:                                                        

در این مدل فرض می شود که خانواده ها، الگوهای نابهنجار دارند. در این خانواده ها فرزندان پرخاشگر و ضد اجتماعی هستند. پژوهشگران طی مطالعاتی دریافتند که خانواده هایی که پسران ضد اجتماعی دارند نسبت به فرزندان خود سطوح بالایی از پرخاشگری را اعمال می کنند.                                                                                     

ب) کمبودهای توجهی:                                                                          

در این مدل، دانشمندان دریافتند که والدین روش های فرزند پروری مناسب را می دانند، اما اغلب از آنها استفاده نمی کنند زیرا که آنها در مشکلات خانوادگی دیگر از قبیل چشم پوشی کردن رفتارهای مثبت بچه ها یا فراهم کردن سازگاری زودرس در مورد بچه هایی که بد رفتاری می کردند، یا پایگاه مالی و مشکلات خانوادگی دیگر، درگیر می شدند.           

انتخاب روش مناسب تربیت کودک                                                                  

والدین "خوب" یک مفهوم ارزشی و نسبی است و از دیدگاه افراد متعدد می تواند صفات و اعمال گوناگون را شامل شود و در محدوده مشخصی تعریف گردد. در حالت کلی مفهوم والدین "خوب" کسانی را در بر می گیرد که به کلیه نیازهای جسمانی، عاطفی، اجتماعی، عقلانی، اقتصادی فرزندانشان در حد امکان توجه می نمایند. فراگیری فنون تربیت کودک، به والدین یاری می دهد تا با امعان نظر به اعتقادات و ارزش های خانوادگی و امکانات خویش روشی را به کار گیرند که به بهترین وجهی تأمین کننده نیازهای کودکان باشد.

انتخاب روش تربیت و بررسی نوع ارتباط والدین با کودکان در خانواده با ارزش های حاکم بر خانواده بستگی نزدیک دارد. از این رو برای کمک به والدین برای فراگیری روش های مناسب تربیت کودک، مطالعه خانواده برای پی بردن به اعتقادات و ارزش های آنها و در نتیجه انتخاب روش تربیتی مناسب نقش بسیار مهمی را دارا است.                        

انواع والدین از نظر نحوه ارائه شیوه های فرزند پروری              

می توان سه دسته از والدین را از نظر نحوه ارائه شیوه های فرزند پروری از هم تفکیک و به توضیح و تفسیر آنها اقدام نمود:                                                       

1- والدین دارای روش قاطع و اطمینان بخش (دموکرات)                                        

2- والدین دارای روش استبدادی (دیکتاتور)                                                       

3- والدین دارای روش سهل گیرانه                                                                

مهم ترین خصوصیات والدین قاطع و اطمینان بخش به شرح زیر است:

– همه افراد خانواده قابل احترام هستند.                                                             

– تمام افراد حق اظهار نظردر مورد تصمیمات زندگی را دارند.                                          

– روش عقلانی در کلیه شئون زندگی آنها به کار می رود.                                              

– والدین برای دستورات و راهنمایی ها و نظرات خود دلایل منطقی و قانع کننده ای دارند.  

– والدین ضمن ابراز محبت به فرزندان، با آنها گرم و صمیمی هستند و به تصمیمات و نظرات آنها احترام می گذارند.                                                                   

– بین افراد خانواده همکاری و صمیمیت وجود دارد.                                            


مهم ترین خصوصیات والدین دیکتاتور به شرح زیر است:                                            

1- برای دستوراتی که می دهند، دلیل نمی آورند.                                                

2- فرزندان باید بی چون و چرا از والدین اطاعت کنند.                                  

3- برای عقاید و نظرات فرزندان ارزش قائل نیستند.                                             

4- معمولا یک نفر( پدر یا مادر) حاکم بر اعمال و رفتار دیگران است.                        

5- با فرزندان خود گرم و صمیمی نیستند.

مهم ترین خصوصیات والدین سهل گیر به شرح زیر است:                  

– آزادی مطلق حکم فرماست.                                                                      

2- والدین از فرزندان خود انتظار رفتار عاقلانه ندارند.                                          

3- والدین در نظم و ترتیب یا تنبیه و تشویق چندان جدی نیستند.                                 

4- نوعی هرج و مرج و تزلزل در خانواده حکم فرماست. در کل این کودکان از اتکا به خود، خود رأیی یا استقلال رأی اندکی برخوردارند. این کودکان نسنجیده عمل می کنند و به فعالیت بی هدف می پردازند.                                                                        

5- این فرزندان هیچ آموزشی در مورد استقلال و متکی به خود بودن نمی بینند.