چه اعمالی به عنوان گناه کبیره شناخته می شوند؟ 

گناهان کبیره بـه عنوان بدترین اعمال در دنیا شناخته می شوند کـه خداوند برای انها مجازات سختی در نظر گرفته است. گُناهان کَبیره در تعالیم دینی اسلامی گناهانی هستند کـه از گناهان عادی بزرگ تر و متفاوت هستند و در قرآن و روایات امامان شیعه بر مرتکبین آن ها وعده آتش دوزخ داده شده‌است.

در شماره و تعداد گناهان کبیره بین مذاهب مختلف اسلامی«شیعه و سنی» اختلاف است. بعضی تعداد آن را ۲۵ و بعضی دیگر هفتاد شمرده‌اند.خداوند در قرآن، در سوره نساء آیه ۳۱ می‌فرماید: ﴿إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُمْ مُدْخَلًا كَرِيمًا﴾ ترجمه:« اگر از گناهان بزرگي كه از انها نهي مي‌شويد دوري گزينيد، گناهان كوچكتان را از شما مي‌زداييم‌ و شما را در جايگاهي ارجمند و پركرامت در مي‌آوريم. »

بر اساس تعالیم دینی اسلامی، کسی کـه گناه کبیره از او سر زند و توبه ننماید فاسق است و نمی‌شود در نماز باو اقتداء کرد و شهادتش پذیرفته نیست و پس از مرگ مستحق عقوبت الهی است مگر این کـه فضل الهی شامل حالش شود کـه از آنجمله شفاعت پیامبر اسلام و آل پیامبر است.

درباره شفاعت پیامبر اسلام گفته‌است کـه شفاعتم را برای صاحبان گناهان کبیره از امتم ذخیره کرده‌ام. شفاعت من برای صاحبان گناهان کبیره از امتم می‌باشد، اما نیکوکاران، یعنی ترک‌کنندگان کبائر، برایشان راه مواخذه نیست[۱].

گناه و اقسام آن

گناه بر دو سوگند است[۲]: ۱.کبیره. ۲.صغیره

تعریف گناه کبیره
گناه کبیره در باورهای اسلامی گناهی است کـه مستوجب عقاب می‌شود. گناه کبیره اثرش مسخ شدن روح انسان است یعنی روح انسان فطرت پاک خود را بـه کلی از دست می‌دهد و میل انسان بـه کارهای نیک و خدایی کاهش می گیرد و در عوض میل بـه گناهان دیگر افزایش می‌یابد.هر گناهی کـه در قرآن و حدیث بر کبیره بودن آن تصریح شده باشد«متجاوز از چهل گناه کـه در روایات اهلبیت پیامبر نام برده شده‌است.»[۳].

هر معصیتی کـه در قرآن مجید یا سنت معتبر وعده آتش بر ارتکاب آن رسیده باشد[۳].

هر گناهی کـه در قرآن یا سنت معتبر از گناهی کـه کبیره بودنش مسلم است بزرگ تر شمرده شود.[۳].

هر گناهی کـه نزد متدینین و متشرعین بزرگ شمرده شود بـه طوری کـه یقین حاصل شود کـه بزرگی آن منتهی بزمان معصوم می گردد، مانند نجس نمودن مسجد از روی علم و عمد و بقصد هتک احترام خانه خدا، پرتاب کردن و انداختن قرآن مجید[۴].

تکرار گناه صغیره یا اصرار بر تکرار گناهان صغیره نیز خود گناهی کبیره است[۵].

کسی کـه گناه کبیره از او سر زند و توبه ننماید فاسق است

فهرست گناهان کبیره در حدیثی از موسی بن جعفر

روایت است از موسی بن جعفر کـه روزی عمرو بن عبید نزد پدرم جعفر صادق آمد و سلام کرد و نشست و این آیه را تلاوت نمود: «کسانی کـه اجتناب میکنند از گناهان کبیره و فواحش…» «سوره شوری – ۳۵» و ساکت شد.حضرت فرمود چرا بقیه را نخواندی و ساکت شدی؟ عرض کردم خواستم بفرمایید تا بدانم گناهان کبیره چیست؟ حضرت فرمود:

 شرک بـه خدا: بزرگترین گناه کبیره شرک بـه خداست و مشرک محروم از بهشت است چنان کـه می‌فرماید: «هر کـه برای خدا شریک قائل شود خدا بهشت را بر او حرام گرداند و جایگاهش آتش دوزخ باشد» «سوره مائده _ ۷۲»

نا امیدی از رحمت خدا: بعد از شرک ناامیدی از رحمت خداست و هر کـه ناامید باشد کافر است چنان کـه در قرآن می‌فرماید: «نومید مشوید از رحمت خدا همانا مایوس نمی‌شوند از رحمت خدا مگر کافران» «سوره یوسف – ۸۷»

ایمنی از آزمایش: بعد از آن ایمنی از آزمایش و مجازات است و کسی از آزمایش خداوند ایمن نمی‌شود مگر زیان کاران چنان کـه در قرآن می‌فرماید: «از مکر خدا ایمن نمی گردند مگر جماعت زیانکاران» «سوره اعراف – ۹۷» دیگری عاق پدر و مادر شدن است و خداوند عاق را جبار شقی نامیده‌است چنان کـه در آیه ۳۲ سوره مریم می‌فرماید: «و بـه نیکویی بـه مادر توصیه نمود و مرا ستمکار و شقی نگردانید»

قتل مومن: دیگری قتل مومن است بدون حکم شرعی و خداوند جایگاه قاتل را جهنم قرار داده چنان کـه می‌فرماید: «هر کس مومنی را بـه عمد بکشد مجازات او آتش جهنم است کـه در آن همیشه معذب خواهد بود و خدا بر او خشم و لعن کند و عذابی بسیار شدید برایش مهیا سازد» «سوره نسا – ۹۵»

تهمت: دیگری تهمت و نسبت زنا دادن بـه کسی است و هر کـه چنین تهمتی بزند و عده عذاب بـه او داده شده چنان کـه می‌فرماید: “کسانی کـه بـه افراد با ایمان نسبت زنا داده‌اند در دنیا و آخرت ملعون خواهند بود و بـه عذاب سخت معذب خواهند شد» «سوره نور – ۲۳»

خوردن مال یتیم: و دیگر خوردن اموال یتیم است کـه آن هم در آخرت جز عذاب ثمر دیگری ندارد چنان کـه خداوند می‌فرماید: «آنان کـه اموال یتیمان را بـه ستمگری می‌خورند در حقیقت انها در شکم خود آتش جهنم فرو می برند و بـه زودی در آتش افروخته خواهند افتاد» «سوره نسا – ۱۱»

فرار از جنگ: و دیگر فرار از جنگ است «کـه بـه دستور پیغمبر اسلام و یا امام و یا نائب خاص پیغمبر و امام واجب شده باشد» چنان کـه می‌فرماید: «هر کـه در روز جنگ فرار کرد همانا بـه طرف خشم و غضب خدا روی آورده و جایگاهش دوزخ کـه بدترین منزل است خواهد بود.»

خوردن ربا: و دیگری خوردن ربا است کـه خداوند در حق ربا خورندگان می‌فرماید: آن کسانی کـه ربا میخورند می‌فرماید: «آن کسانی کـه ربا می‌خورند مبعوث نمی‌شوند در قیامت از قبرهای خود مگر مانند آن کـه شیطان ایشان را با مس کردن مخبط کرده»

ساحر و جادوگر: دیگری سحر و جادو کردن و یاد گرفتن و یاد دادن آن است و خدای متعال در مذمت ساحران فرموده: «و محققا می دانند کـه هر کـه سحر کند، در عالم آخرت هرگز بهره‌ای از بهشت نخواهد یافت».

زنا: دیگری زنا کردن است و خدای تعالی وعده عذاب بـه زنا کنندگان داده چنان کـه می‌فرماید: «هر کـه زنا کند کیفرش را خواهد دید و عذابش در قیامت مضاعف و دو چندان شود و با ذلت و خواری بـه جهنم جاوید و ملخد گردد» «سوره فرقان – ۶۸»

سوگند ناحق: و دیگری سوگند نا حق یاد کردن است. یاد کنندگان ناحق در آخرت بهره‌ای از رحمت الهی ندارند چنان کـه می‌فرماید: «آنان کـه عهده خدا و سوگند خود را بـه بهایی اندک بفروشد اینان را در آخرت بهره و نصیبی از رحمت خداوندی نیست».

 خیانت: و دیگری خیانت بـه دین و مملکت و اموال و ناموس مردم نمودن است و خائن را نیز بـه کیفر اعمالش میرسانند چنان کـه می‌فرماید: «هر کس خیانت کند روز قیامت بـه کیفر آن خواهد رسید» «سوره آل عمران – ۱۵۵»

ندادن زکات: و دیگری ندادن زکات است و خدای تعالی در حق مانعین زکات فرموده: «روزی کـه آن طلا و ذخایرشان در آتش جهنم گداخته شود و پیشانی و پشت و پهلویشان را بدتن داغ کنند» «سوره توبه – ۳۵»

شهادت دروغ و کتمانش: و دیگری شهادت دروغ و ناحق دادن است کـه در آیه ۷۲ سوره فرقان می‌فرماید: «…هر کس بـه دروغ و ناحق شهادت دهد مومن نیست و مرتکب گناه کبیره شده‌است». و دیگری کتمان شهادت نمودن است در جایی کـه آبرو و یا جان و یا اموال مومنی

در معرض تلف و خطر باشد چنان کـه خدای متعال می‌فرماید:«شهادت را مخفی نکنید زیرا هر کس شهادت را کتمان کند البته بـه قلب گناه کار است» «سوره بقره – ۲۸۳»

شراب خواری و ترک نماز: و دیگری شراب خوردن است و خدای تعالی نهی از خوردن شراب و مسکرات دیگر فرموده هم چنان کـه از بت پرستی نهی نموده‌است و دیگری ترک نماز است و رسول خدا در ذم تارک الصلوة فرمود: «هر کس عمداً نماز را ترک نماید از امان و پناه رسول خدا خارج است».

نقض عهد و قطع رحم: و دیگری نقص عهد و قطع رحم نمودن است و خداوند ناقض عهد و قاطع رحم را لعن نموده بـه قولش کـه می‌فرماید: «برای ایشان است لعن خدا و منزلگاه بد نصیب آنهاست» «سوره رعد – ۲۵» پس عمروبن عبید از خدمت آن حضرت خارج شد و سخت بـه خود می‌پیچید و گریه شدید می‌نمود و می‌گفت هلاک شد آن کـه بـه رای خود فتوی میدهد و خود را در فضیلت و علم برابر شما می داند.

گناه کبیره در باورهای اسلامی گناهی است کـه مستوجب عقاب می شود

فهرست گناهان کبیره از نظر سید عبدالحسین دستغیب

آیت الله سید عبدالحسین دستغیب شیرازی کتابی بـه نام گناهان کبیره دارد.

* نا امیدی از رحمت خدای تعالی[۶]
*  ایمنی از مکر و عقاب خدا[۷]
* دروغ[۸]
 * آدمکشی، کشتن کسی کـه خدایتعالی کشتن او را تحریم کرده و خونش را ارجمند دانسته مگر آن کـه جنبه قصاص و اجراء حدود الهی داشته باشد.
*  عاق پدر و مادر شدن[۹]
* خوردن مال یتیم بـه ستم[۱۰]
* دروغ بستن بـه خدا و یا رسول خداو یا بـه اوصیاء او[۱۱]
 * فرار از جنگ[۱۲]
*  قطع رحم[۱۳]
* سحر و جادوگری [۱۴]
* زنا [۱۵]
* لواط [۱۶]
* دزدی
* نسبت زنا دادن بـه زنان پاکدامن
* کتمان شهادت [۱۷]
* شهادت بـه ناحق دادن [۱۸]
 * شکستن عهد و پیمان
* و حیف در وصیت «کـه عبارت است از بیش از ثلث وصیت کردن»
* مصرف نوشیدنی‌هـای الکلی[۱۹]
 * ربا خوردن [۲۰]
* سحت «یعنی بهای چیزهای حرام و مزد کارهای حرام»
 * قمار [۲۱]

* خوردن گوشت مردار و خوک و خون و گوشت هر حیوانی کـه هنگام ذبح نام غیر خدا بر آن برده باشند، مگر آن کـه ضرورت خوردن این چند چیز را ایجاب کند.

* کم فروشی
 * رفتن و مهاجرت بـه مکانی کـه در آن جا انجام وظایف دینی میسر نیست.
*  ظالم را در ظلمش کمک کردن [۲۲]
* بـه کمک و پشتیبانی ظالم اعتماد داشتن
* حقوق دیگران را بدون هیچ عذری نگه داشتین [۲۳]
* سوگند دروغ[۲۴]
*  تکبر [۲۵]
* اسراف [۲۶]
 *خیانت در امانت [۲۷]
* غیبت [۲۸]
*  سخن چینی
* سرگرمی بـه لهو و لعب
*  سبک شمردن حج و بی اعتنائی بـه آن [۲۹]
 * ترک نماز[۳۰]
 * ندادن زکات [۳۱]
 * اصرار بر گناهان کوچک[۳۲].
*  استمنا[۳۳]

==============================================

پانویس

1- گناهان کبیره، جلد۱، ص ۱۱
2- گناهان کبیره، جلد۱، ص ۲۶
3- گناهان کبیره، جلد۱، ص ۲۷
4- گناهان کبیره، جلد۱، ص و ۲۷ و ۲۸
5- گناهان کبیره، جلد۱، ص ۳۱
6- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۶۸
7- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۹۵
8- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۳۰۲
9- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۱۲۳
10 – گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۱۷۳
11-  گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۳۱۰
12- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۳۱
13-  گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۱۴۹
14- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۷۴
15- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۱۹۹
16- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۲۲۲
17- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۳۵۲
18- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۳۴۵
19- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۲۴۷
20 -گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۱۸۴
21- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۲۷۱
22- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۴۳
23- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۱۶
24- گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۳۳۲
25- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۱۱۱
26- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۹۳
27-  گناهان کبیره، جلد۱، صفحه ۳۷۹
28- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۲۳۹
29- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۱۹۸
30- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۱۶۳
31- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۱۷۹
32- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه۲۲۶
33- گناهان کبیره، جلد۲، صفحه ۲۹۱