نماز جمعه و اهمیت آن

نماز از فروع دین اسـت و نماز جمعه کـه بعنوان یک پرستش دسته جمعی می‌باشد بسیار حائز اهمیت بوده و ثواب بسیاری دارد.صدای کوبیدن طبل و دائره و سازهای طرب انگیز بـه گوش نمازگزاران رسید؛ این صدایی بود کـه کاروانی از تجار مدینه برای اعلام ورود خود و جلب توجه مردم بـه سمت خود، بـه راه انداخته بودند.

برخی از مردم صف هاي نماز را رها کردند و باوجود این کـه پیامبر صلی الله و علیه و آله در حال ایراد خطبه بود، از جمع نمازگزاران پراکنده شده و بـه جمع تجار و کالاهایشان پیوستند و بدین ترتیب تعداد اندکی در مسجد باقی ماندند.

ظهر جمعه بود، مردم در صفوف بـه هم پیوسته نماز مشغول گوش دادن بـه خطبه نماز جمعه بودند. خطیب نماز جمعه کسی نبود جز پیامبر عظیم الشأن اسلام حضرت محمد بن عبدالله صلوات الله علیه و آله.

در همین حین صدای کوبیدن طبل و دایره و سازهای طرب انگیز بـه گوش نمازگزاران رسید؛ این صدایی بود کـه کاروانی از تجار مدینه برای اعلام ورود خود و جلب توجه مردم بـه سمت خود، بـه راه انداخته بودند.

برخی از مردم صف هاي نماز را رها کردند و باوجود این کـه پیامبر صلی الله و علیه و آله در حال ایراد خطبه بود، از جمع نمازگزاران پراکنده شده و بـه جمع تجار و کالاهایشان پیوستند و بدین ترتیب تعداد اندکی در مسجد باقی ماندند. «تفسیر المیزان و البرهان»

دراین زمان بود کـه خداوند آیه 11 سوره مبارکه جمعه را نازل فرمودند: وإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انفَضُّوا إِلَيْهَا وَتَرَكُوكَ قَائِمًا قُلْ مَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ مِّنَ اللَّهْوِ وَمِنَ التِّجَارَةِ وَاللَّهُ خَيْرُ الرَّازِقِینَ.

نماز جمعه، قبل از هر چیز یك پرستش بزرگ دسته جمعى اسـت و اثر عمومى عبادات را كه تلطیف روح و جان، و شستن دل از آلودگی هاى گناه و زدودن زنگار معصیت از قلب مى باشد در بردارد

و مردم چون تجارتی یا لهو و لعب ببینند بـه سوی آن می شتابند و تـو را ترک میکنند، در حالی کـه تـو قائم ماندی.  بگو کـه انچه نزد خداست، برای شـما خیلی بهتر اسـت از لهو و لعب و تجارت اي دنیا، و خداوند بهترین روزی دهنده خلایق اسـت.

این آیه نازل شد تا مردم آگاه شوند کـه انچه از نزد خدا بـه انها برسد، یقیناً از طبل و دهل و تجارت بهتر اسـت. انچه از شنیدن خطبه پیامبر در نماز جمعه نصیب مردم میشود، هم مفید دنیای آن ها هست و هم مفید برای آخرت آنهاست و هم این کـه خداوند بـه آن ها از جانب خود ثوابی حقیقی و دائمی عنایت می‌کند.

مراقب سودهای خیالی باشیم

تجارت کالاهای دنیوی هر چند ظاهرا سودمند برای دنیای انسان اسـت اما اگر بهای آن، از دست دادن خطبه نماز جمعه ي پیامبر باشد، جز خسران چیز دیگری نیست ودر واقع سودی خیالی و غیر دائمی می‌باشد. چـه بسا خشم خدا را نیز در پى داشته باشد، همان‌ گونه كه لهو همیشه خشم خداى تعالى را در پى دارد.

دقت در ادبیات آیه مـا را متوجه این مطلب می‌کند کـه خداوند دراین آیه مردمی کـه خطبه نمازِ پیامبر را رها کردند مورد خطاب قرار نمیدهد با این کـه خطاب معنایی آیه آن ها هستند. در واقع خداوند مى خواهد بفهماند

این مردمی كه از شرافت و افتخار گوش دادن بـه سخنان شخصى چون خاتم انبیاء اعراض مى كنند، قابلیت آنرا ندارند كه پروردگارشان روى سخن بـه ایشان كند؛ بهمین دلیل بـه پیامبر می‌گوید کـه بـه آن ها بگوید: قُلْ مَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ مِّنَ اللَّهْوِ وَمِنَ التِّجَارَةِ…

همانگونه کـه آشکار اسـت دراین آیه شریفه بـه دو مطلب اشاره شده اسـت کـه بـه هر کدام می‌پردازیم: ١ـ اهمیت نماز جمعه ٢ـ رزاق بودن خداوند

اهمیت نماز جمعه

بهترین دلیل بر اهمیت این فریضه بزرگ اسلامى قبل از هر چیز آیات همین سوره اسـت، كه بـه همه ی مسلمانان و اهل ایمان دستور مى دهد بـه محض شنیدن اذان جمعه بـه سوى آن بشتابند، و هرگونه كسب و كار و برنامه مزاحم را ترك گویند.

در احادیث اسلامى نیز تأكیدهاى فراوانى وارد شده اسـت از جمله در خطبه اى كه موافق و مخالف آنرا از پیامبر گرامى اسلام صلّى اللّه علیه و آله نقل كرده اند آمده: «خداوند نماز جمعه را بر شـما واجب كرده هر كس آنرا در حیات مـن یا بعد از وفات مـن از روى استخفاف یا انكار ترك كند خداوند وی را پریشان مى كند،

و بـه كار او بركت نمى دهد، بدانید نماز او قبول نمى شود، بدانید زكات او قبول نمى شود، بدانید حج او قبول نمى شود، بدانید اعمال نیك او قبول نخواهد شد تا از این كار توبه كند»! البته باید توجه داشت كه مذمت هاى شدیدى كه در مورد ترك نماز جمعه آمده در صورتى اسـت كه نماز جمعه واجب عینى باشد. «تفسیر نمونه»

دلیل دیگر بر اهمیت نماز جمعه فلسفه عبادى سیاسى آن اسـت. نماز جمعه، قبل از هر چیز یك پرستش بزرگ دسته جمعى اسـت و اثر عمومى عبادات را كه تلطیف روح و جان، و شستن دل از آلودگی هاى گناه و زدودن زنگار معصیت از قلب مى باشد در بردارد.

و اما از نظر اجتماعى و سیاسى، یك كنگره عظیم هفتگى اسـت كه بعد از كنگره سالانه حج، بزرگ ترین كنگره اسلامى مى باشد، و بهمین دلیل در روایتى از پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله نقل شده كه: «نماز جمعه حجّ كسانى اسـت كه قادر بـه شركت در مراسم حجّ نیستند.»

در حقیقت اسلام، بـه سه اجتماع بزرگ اهمیت مى دهد:

اجتماعات روزانه كه در نماز جماعت حاصل مى شود.
اجتماع هفتگى كه در مراسم نماز جمعه اسـت.
و اجتماع حجّ كه در كنار خانه خدا هر سال یك بار انجام مى گیرد.

نقش نماز جمعه دراین میان بسیار مهم اسـت بـه خصوص این كه یكى از برنامه هاى خطیب در خطبه نماز جمعه، ذكر مسائل مهم سیاسى و اجتماعى و اقتصادى اسـت. «تفسیر نمونه»

رزاق بودن خداوند

پاره اى از مردم و از جمله بازرگانان از بیم زیانمندى یا از ترس آن كه روزیشان از دستشان برود پایبند شعائر دینى نیستند، ولى خداوند عكس این امر را براى آنان تأكید مى  كند و آن این اسـت كه نماز و بـه ویژه نماز جمعه رزق و روزى مى آورد، ازآن رو كه در نماز و بطور خاص نماز جمعه، پیوند انسان بـه ضامن و بخشنده رزق و بلكه بـه بهترین رازقان و روزى رسانان بر قرار میشود. «تفسیر هدایت»

پس باید بـه این مردم و تجار گفت کـه تجارت تنها راه بـه دست آوردن رزق نیست، بلکه اگر خداوند بخواهد از غیر آن هم رزق نصیب انسان می‌شود. در واقع خداوند با این آیه شریفه، روزی نمازگزاران جمعه را تضمین کرده اسـت. «تفسیر نور»

کلام آخر

این نکته مهم را یادآور میشوم کـه عبارت «وَ تَرَكُوكَ قَائِمـاً» در آیه شریفه این معنا را می‌رساند کـه بجای انتقاد از ترک خطبه و نماز، از تنها گذاردن پیامبر، انتقاد میکند ضمیر «کَ» در « تَرَكُوكَ » بـه پیامبر برمی گردد زیرا شکستن حرمت رهبر آسمانی از شکستن خطبه و نماز مهم تر اسـت. و این گوشزد و تلنگری اسـت بـه همه ی مسلمانان در هر دوره و زمان کـه رهبر و امام خویش رابه بهای اندک رها نکنند. «تفسیر نور»

منبع:تبیان