فایده های ویتامین A برای کودکان 

کودکان چون در سنین رشد و کامل شدن قرار دارند باید از نظر سلامتی به آنها توجه و رسیدگی کرد.یکی از مواد ضروری بدن هم ویتامین ها هستند. 

پيشگيري و كنترل كمبود ويتامين A در كودكان

ویتامين A یكي از مواد مغذي و مهم است كه نقش اساسي در سلامت بدن انسان را به عهده دارد و كمبود شدید آن در كودكان مي تواند منجر به كوري شود.

نقش و اهميت ويتامين A در بدن

حفظ سلامت چشم و قدرت دید در تاریكي
رشد طبيعي استخوان
سلامت پوست و بافت هاي مخاطي دهان
پيشگيري از بروز عفونت
رشد كودكان
خونسازي

مهم ترین نقش ویتامين A در كودكان بالا بردن مقاومت بدن آن ها در مقابل ابتلاء به عفونت هاي معمول دوران كودكي نظير اسهال، عفونت هاي مجاري تنفسي فوقاني، سرخك، برونشيت و آبله مرغان است.

ویتامین آ

كمبود ويتامين A يكي از مهمترين كمبودهاي تغذيه اي در بين كودكان زير 6 سال مي باشد. كمبود اين ويتامين:باعث افزایش خطر ابتلاء به انواع عفونت ها (خصوصا” اسهال و عفونت هاي دستگاه تنفسي)در كودكان مي شود.

خطر مرگ و مير كودكان را به ميزان 2 تا 4 برابر افزایش مي دهد.

دوره نقاهت بيماري ها را طولانی تر مي كند.

در موارد شدید كمبود این ویتامين باعث شب كوري (كم شدن قدرت دید در تاریكي)، آسيب رسيدن به چشم ها و نهایتا” كوري مطلق مي شود.

موجب اختلال در رشد استخوان ها و سيستم خونسازي در بدن كودك مي شود.

كودكان 6 ماهه تا 6 ساله آسيب پذيرترين گروه سني از نظر كمبود ويتامين A هستند زيرا:

رشدشان سریع است و به همين دليل، نيازشان به ویتامين A بيشتر است.

بيشتر دچار بيماري هایي عفوني مي شوند و در نتيجه:

بيشتر دچار بي اشتهایــي مي شوند و دریافت مواد مغذي از جمله ویتامين A در آن ها محدود مي شود.در اثر اسهال و عفونت هاي دستگاه گوارش و بيماري هاي انگلي، جذب این ویتامين در آن ها كاهش مي یابد.

3. نياز آن ها به ویتامين A در بسياري از عفونت هاي معمول این سنين مثل اسهال و سرخك، افزایش مي یابد.

چه كودكاني بيشتر در معرض خطر كمبود ويتامين A قرار دارند؟

كودكاني كه مبتلا به سوء تغذیه پروتئين – انرژي یا بيماري هاي عفوني (به خصوص اسهال، سرخك، دستگاه تنفس و آبله مرغان) مي باشند.

شيرخواراني كه از شير مادراني تغذیه مي كنند كه خود دچار كمبود ویتامين A هستند، بخصوص شيرخواراني كه آغوز (منبع غني ویتامين A )را دریافت نكرده اند.

كودكاني كه در مناطق كمبود ویتامين A نظير مناطق خشك زندگي مي كنند. خطر كمبود ویتامين A در فصولي از سال كه سبزي ها و ميوه هاي سرشار از این ویتامين كم است، نيز افزایش مي یابد.

نوزاداني كه با وزن تولد كمتر از 2500 گرم (LBW)متولد مي شوند، به دليل پایين بودن ذخایر بدنشان، در معرض خطر كمبود ویتامين A قرار دارند.

كودكاني كه با شير مادر تغذیه نمي شوند و یا با شير خشك رقيق شده تغذیه مي شوند.

كودكان متعلق به خانواده هاي كم درآمد نيز به دليل پایين بودن قدرت خرید خانوار براي تهيه منابع غذایي ویتامين A ،در معرض خطر كمبود این ویتامين قرار مي گيرند.

علل اصلي كمبود ويتامين A عبارت است از:

دریافت ناكافي ویتامين A به دلایل مختلف از جمله: تغذیه كودك با شير مصنوعي، تغذیه تكميلي نامناسب و مصرف ناكافي منابع غذایي ویتامين A ،تغذیه نادرست و پرهيزهاي غذایي دردوران بيماري و نقاهت، ناآگاهي هاي تغذیه اي، فقر اقتصادي و كم بودن منابع غذایي ویتامين A در محل

افزایش نياز به ویتامين A در بعضي از دوران هاي زندگي به ویژه دوران رشد سریع كودكي و نوجواني، دوران بارداري و شيردهي

اختلال در استفاده بدن از ویتامين A در برخي از موارد نظير سوء تغذیه پروتئين – انرژي، ابتلاء مكرر به بيماري ها به خصوص اسهال و عفونت هاي حاد تنفسي، آلودگي هاي انگلي، رژیم غذایي كم چربي

منابع غذايي ويتامين A

ویتامين A در منابع گياهي به صورت پيش ساز ویتامين A در انواع كاروتن ها به ویژه بتاكاروتن و در منابع حيواني به شكل رتينول فعال یافت مي شود. بهترین منابع ویتامين A منابع حيواني آن است، زیرا از قابليت جذب بهتري برخودارند.

منابع حيواني:
جگر، زرده تخم مرغ، قلوه، شير و لبنيات پرچرب، كره، ماهي كوچك با جگر (مثل كيلكا)

منابع گياهي:
سبزي هاي برگ سبز تيره مانند اسفناج و كاهو، جعفري، سبزي هاي زرد نظير هویج و كدو حلوایي، ميوه هاي زرد و نارنجي رنگ مثل زردآلو، آلو، هلو، قيسي، خرمالو، نارنگي، موز و انگور، طالبي، گرمك.

براي شيرخوار بهترین منبع ویتامين A شير مادر است.

ميزان نياز روزانه به ویتامين A در مردان بيشتر از زنان است و دردوران شيردهي بيشترین نياز به ویتامين A وجود دارد.

پيشگيري و كنترل كمبود ويتامين A

چهار راهكار اساسي در برنامه پيشگيري و كنترل كمبود ویتامين A عبارتند از:

1- آموزش تغذيه

آموزش مردم در خصوص استفاده از منابع غذایي ویتامين A در تمام فصول سال

گنجاندن منابع غذایي ویتامين A (هویج، كدو حلوایي، جعفري، كره، زرده تخم مرغ و ….) در برنامه غذایي كودك

ایجاد باغچه هاي خانگي سبزي ها و استفاده از سبزي و صيفي هاي داراي پيش ساز ویتامين A در برنامه غذایي روزانه

2- مكمل ياري

مكمل خوراكي ویتامين A در افراد در معرض خطر كمبود ویتامين A توزیع می شود.

برنامه مكمل یاري ویتامين A در كشور ما به صورت زیر مي باشد:

– به كليه كودكان از روز پانزدهم پس از تولد تا حداقل یك سالگي و در مناطقي كه كمبود ویتامين A شایع تر است تا 2 سالگي روزانه 25 قطره D+A یا مولتي ویتامين داده مي شود.

– براي كليه زنان باردار از پایان ماه چهارم بارداري تا انتهاي بارداري روزانه یك عدد كپسول مولتي ویتامين مينرال )حاوي 5000 واحد بين المللي ویتامين A )و یا هفته اي یك عدد كپسول مولتي ویتامين تراپيوتيك )حاوي 25 هزار واحد بين المللي) داده مي شود.

3- غني سازي مواد غذايي با ويتامين A

غني سازي مواد غذایي با ویتامين A، یك روش موثر و پایدار براي اصلاح كمبود این ویتامين است. این راهكار نيز مانند مكمل یاري ممكن است براي تمام افراد جامعه یا به صورت هدفمند براي گروه هاي خاص انجام شود.

مواد غذایي كه در سایر كشورها با ویتامين A غني شده اند شامل آرد گندم، چاي، فرآورده هاي لبني به ویژه شير خشك، مارگارین و روغنهاي خوراكي مي باشند.

4- پيشگيري و كنترل بيماري هاي عفوني و انگلي

یكي دیگر از راهكارهاي عمده پيشگيري و كنترل كمبود ویتامين A اقدامات بهداشت عمومي است كه برخي از آنان شامل موارد زیر مي باشد:

استفاده از توالت هاي بهداشتي و آب آشاميدني سالم

شستشو و ضد عفوني كردن سبزي هایي كه به شكل تازه و خام مصرف مي شوند قبل از مصرف آن ها

جمع آوري و دفع زباله به طریق بهداشتي

شستشوي دست ها قبل از تهيه و مصرف غذا