خشم در زندگی روزمره برای تعداد زیادی از افراد پرکاربرد اسـت و برخی هم بسیار خونسرد هستند.اما خشم در چـه مواقعی بکار میآید؟اصلا خشم کارساز اسـت؟
خشم حالت هیجانی ناخوشایندی اسـت كه با برانگیختگی فیزیولوژیكی بالا، افزایش ضربان قلب، افزایش تنفس، كوچك شدن مردمك چشم، انقباض ماهیچهها و ترشح آدرنال همراه می باشد و دو نوع اسـت: خشم آشكار كه فرد ازآن آگاه اسـت و خشم نهفته كه بـه سطح ناهوشیار واپسزده میشود ودر افسردگی نقش مهمی دارد.
تقریباً همه ی افراد گاهی خشم را تجربه میكنند؛ اما خشم شدید و مزمن طبق معمول سه ویژگی دارد: بیمارگونه، افراطی و غیرمنطقی اسـت.
علائم و نشانههاي همراه با خشم شدید:
– شتابزدگی
-عجولانه حرف زدن و پریدن میان حرف دیگران
– بیحوصلگی
– ناآرامی
– فشار خون بالا
– لذت نبردن از زندگی
– پرخاشگری لفظی
– خشونت
گاهی اوقات خشم افراد ریشه در كودكی آن ها دارد. از دیدگاه روانشناسی عده اي از كودكان بطور فطری پرخاشگرتر از سایرین هستند و این ویژگی انها می تواند در تعامل با دیگران بروز كرده و بـه صورت خشم شدید ظاهر شود. برخی كودكان با مشاهده صحنههاي پرخاشگرانه از رفتارهای پدر و مادران خود و حتی خواهر و برادر بزرگترشان، از آن ها تقلید میكنند.
خشم سالم و خشم ناسالم
گذشته از نتایج ویرانگر خشم كه شامل تاثیر خشونت فیزیكی در اجتماع نیز می شود، افرادی كه خشم بیشتری دارند، بیشتر در دسترس بیماریهاي قلبی- عروقی هستند. گاهی اوقات خشم یك پاسخ درست در برابر یك موقعیت غیر قابل تحمل اسـت؛ بنابر این انكار یا سركوب كردن آن تاثیر منفی روی سلامت جسم و روح فرد میگذارد.
فردی كه بیشتر مستعد خشم اسـت، بخاطر طبیعت قدرتمندترش، اغلب مواقع می خواهد همه ی چیز را در اطرافش تحت كنترل درآورد. در ابتدا باید بدانیم كه چـه زمانی دچار خشم می شویم. برای برخی افراد تشخیص این مواقع راحت اسـت، ولی برای برخی دیگر كمی سختتر میشود.
افرادی كه خشم خود رابه اسانی بروز می دهند و خودرا تخلیه میكنند، در یك لحظه عصبانی می شوند و بـه همان سرعت خشمشان فروكش میكند. این افراد طبق معمول تهدیدی برای دیگران هستند؛ زیرا هنگام خشونت، بـه اطرافیان و نزدیكان خود بـه صورت كلامی یا فیزیكی آسیب می رسانند.
اما گروهی دیگر از داخل منفجر می شوند. این افراد خشم خودرا میخورند و پس از مدتی، آسیبهاي جدی فیزیكی و روحی بـه خودشان وارد میكنند. بین خشم ساده و خشم بیمارگونه تفاوت وجوددارد. خشم سالم، واكنش طبیعی و غریزی در برابر احساس تهدید، نادیده گرفته شدن، احساس ناامیدی، احساس بیعدالتی و احساس دست نیافتن بـه حق و حقوق خود، احساس قربانی بودن و تحت فشار بودن اسـت.
اما با فرو خوردن خشم و سركوب و انكار آن، خشم دوباره بـه درون بدن بازمیگردد و سپس بـه شكل افسردگی، احساس گناه، احساس نگرانی و اضطراب، احساس سستی و رخوت، بی حالی، كمانرژی بودن و احساس نومیدی،
خودرا نشان میدهد ودر نهایت میتواند ریشه بیماریهایي از قبیل مشكلات قلبی بـه هم خوردن ضربان قلب، احساس خوابآلودگی و یا بـه هم خوردن وضعیت خواب، كاهش قوای جنسی و پرخوریها و بیاشتهاییهاي عصبی، تنگی نفس، اعتیاد بـه مواد مخدر و حتی دیوانگی و جنون موقت باشد.
خشم و پرخاشگری دو جزء تفكیكناپذیر از نظر زیستشناسی هستند و كاملا بـه هم مرتبطند. خشم یك احساس اسـت و پرخاش ابراز این احساس از طریق كلام اسـت.