انواع بمب اتم و نحوه کار آنها را بشناسید

بمب اتم، واژه ای کـه در یک قرن اخیر تحولات ناگوار زیادی را برای انسان ها بـه وجود آورده است و جنگ قدرت بین دولت ها بـه راه انداخته است. واقعا چرا بمب اتم اینقدر ترسناک و خطرناک است. در این پست می خواهیم شما را با انواع بمب اتم و نحوه کارکرد آنها آشنا شویم. پس با ما همراه باشید.

بـه گزارش پارس ناز بزرگ‌ترین جنگ تاریخ بشر کـه همان جنگ جهانی دوم است با نمایش قدرت بمب اتم در دو شهر ژاپنی هیروشیما و ناکازاکی کـه صدها هزار نفر را بـه کام مرگ کشید، پایان یافت.

رقابت برای دست یافتن بـه این سلاح مرگبار در آخرین روزهای جنگ جهانی و طی مسیری اشتباه توسط دانشمندان آلمانی باعث شد تا مسیر تاریخ آنگونه کـه امروز شاهد آن هستیم، رقم خورده و نیروهای متفقین پیروز نبردی چند ساله و جانفرسا باشند.

پس از پایان جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد، تلاش برای کنترل اشاعه‌ی استفاده از این سلاح‌ها آغاز شد و کشور هـای ابرقدرت تلاش کردند تا سایر ملل را از سوق یافتن بـه سمت تولید سلاح‌هـای این چنین بازدارند.

این روزها نقشه‌ها و اطلاعات مربوط بـه طراحی بمب‌هـای اتمی بـه اندازه‌ای سری است کـه دولتمردان کشورهایی کـه این اطلاعات را در اختیار دارند تلاش می‌کنند تا این اطلاعات بـه دست سایر ملل یا افراد نرسیده و در این راستا خود تنها دارندگان این سیستم‌ها باشند.

البته باید بـه این موضوع اشاره کرد کـه ساخت بمب اتمی فرآیند چندان ساده‌ای نیست و نیازمند هزینه‌ی بسیار بالا، داشتن زیرساخت‌هـای مناسب و همچنین متخصصانی کاربلد است تا یک بمب اتمی را ایجاد کرده و مورد استفاده قرار دهند.

در این مقاله سعی می‌کنیم تا ساختار مربوط بـه انواع بمب‌هـای اتم را کـه شامل دو نوع بمب مورد استفاده قرار گرفته از ابتدای تولد این اسلحه‌ی مرگبار است را تشریح کنیم.

دو ساختار موجود برای بمب‌هـای اتمی مربوط بـه ساختار جدید و قدیم این سلاح مرگبار است. ساختار قدیمی بمب‌هـای اتمی این روزها نیز مورد استفاده قرار گرفته و کاربرد دارد. ابتدا بـه سراغ ساختار قدیمی بمب‌هـای اتمی می رویم.

– بمب‌هـای قدیمی را با عنوان بمب‌هـای فیسیونی یا شکافت هسته‌ای هم می‌شناسند. حتی شماری از این سلاح با عنوان بمب اتمی نیز یاد میکنند کـه یادآور اولین بمب‌هـای مورد استفاده در پایان جنگ جهانی دوم است.

دانشمندان در بمب‌هـای اتمی قدیمی حجم زیادی از مواد شکافا یا شکافت پذیر را مورد استفاده قرار می‌دهند کـه معمولاً این ماده اورانیوم است. اورانیوم قادر است در صورت تحریک، زنجیره‌ای از شکافت اتمی را ایجاد کند کـه نتیجه‌ی آن آزاد شدن مقدار بالایی از انرژی است کـه قدرت مخرب بمب اتمی ناشی از آن است.

شکافت هسته‌ای دقیقا همان چرخه‌ای است کـه در راکتور برای تولید انرژی مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. البته باید بـه این موضوع اشاره کرد کـه خلوص اورانیوم مورد استفاده در راکتورهای اتمی با اورانیومی کـه در بمب اتمی مورد استفاده قرار می‌گیرد، متفاوت است.

بـه بیان بهتر خلوص ایزوتوپ مناسب برای انجام واکنش مورد استفاده در بمب اتمی از خلوص ایزوتوپ موثر مورد استفاده در راکتور‌هـای هسته‌ای بسیار بیشتر است.

با توجه بـه این کـه بشر تاکنون بیش از چندین بار بمب‌هـای اتمی قدیمی را مورد آزمایش قرار داده، تبعات استفاده از آن کاملا روشن است. وقوع انفجاری مهیب و انتشار مواد رادیواکتیو پس از انفجار را باید شناخته شده‌ترین اثر بمب‌هـای اتمی خواند.

قرار گرفتن در معرض امواج رادیواکتیو بـه اندازه ای خطرناک است کـه میتواند حتی قوی‌ترین انسان‌ها را نیز از پای درآورد. منبع انتشار مواد رادیواکتیو متفاوت است؛

اما همانگونه کـه روس‌ها تجربه‌ی انفجار در نیروگاه چرونوبیل را دارند، بسیاری از آثار مربوط بـه انتشار مواد رادیواکتیو بـه میزان گستردگی پخش شدن منابع انتشار این امواج مرتبط است.

بـه بیان بهتر با افزایش دامنه‌ی انفجار، مساحت انتشار مواد رادیواکتیو نیز افزایش یافته و در نتیجه خطر افزایش پیدا می‌کند. در صورتی کـه انفجار نزدیک بـه سطح انجام شده و بمب مورد نظر در ارتفاع بالا وارد چرخه‌ی انفجار نشود، اثر شدیدتر خواهد بود.

بطوریکه حجم بالایی از خاک یا آب یا هر ماده‌ای کـه سطح مورد نظر را تشکیل داده در قالب قارچی کـه پس از انفجار تشکیل میشود، آلوده بـه امواج رادیواکتیو شده و میزان آلودگی در محیط اطراف را بسیار افزایش خواهد داد.

بـه بیان بهتر ذرات آلوده شده بـه عنوان منبعی برای انتشار هر چـه بیشتر عمل خواهند کرد.

اثر چنین انفجاری را میتوان در دامنه‌ی گسترده توسط ابزارهای دقیقی کـه توسعه یافته محاسبه کرد کـه نتایج بسیار متحیرکننده‌ای را از دامنه‌ی آلودگی در پی دارد.

– نوع دیگری از بمب‌هـای هسته‌ای با نام بمب‌هـای هیدروژنی شناخته میشوند نیز وجود دارند. بـه طور حتم هیچ یک از انواع بمب‌هـای اتمی مورد استفاده دوستدار بشریت نیستند، اما اگر روزی نبردی اتمی بین چند ملت درگرفت، بهتر است همگی از بمب‌هـای هیدروژنی استفاده کنند!

در بمب‌هـای هیدروژنی هیچ از یک مواد رادیواکتیو نظیر اورانیوم، پلوتونیوم یا توریوم دلیل اصلی ایجاد چرخه‌ی انفجار نیستند؛ بلکه سنگین ترین ایزوتوپ از ماده‌ای کـه بـه وفور روی کره‌ی زمین یافت می‌شود، دلیل اصلی ایجاد انفجاری مهیب است.

در بمب‌هـای هیدروژنی فرآیندی برعکس آن انچه کـه در بمب‌هـای اتمی کلاسیک شاهد آن هستیم، روی میدهد؛ یعنی بـه جای شکافت هسته‌ای، شاهد همجوشی هسته‌ای هستیم.

درون بمب‌هـای هیدروژنی راکتور کوچک همجوشی هسته‌ای قرار گرفته کـه طی فرآیند درون آن، اتم دو ایزوتوپ هیدروژن کـه یکی دیتوریوم و دیگری تریتیوم است، در طی یک واکنش همجوشی قرار می‌گیرند و فشار وارد شده برای پیوند این دو ایزوتوپ بـه اندازه‌ای است کـه منجر بـه انفجار میشود.

در مورد بمب‌هـای هیدروژنی نیز باید بـه این موضوع اشاره کرد کـه تفاوت با راکتورهای همجوشی، در خلوص موادی است کـه درون راکتور قرار گرفته و منجر بـه ایجاد انفجار میشوند.

بمب‌هـای هیدروژنی نیز اقدام بـه انتشار امواج رادیواکتیو می‌کنند، اما در مقایسه با بمب‌هـای اتمی شکافت هسته‌ای یا همان بمب‌هـای اتمی قدیمی، نیمه‌ی عمر موارد رادیواکتیو ناشی از انفجار بمب‌هـای هیدروژنی بسیار کمتر است.

با وجود ایجاد مواد رادیواکتیو کمتر و اثرات کمتر پس از انفجار، قدرت بمب‌هـای همجوشی هسته‌ای یا همان بمب‌هـای هیدروژنی بسیار بیشتر است. با استفاده از این بمب‌ها می‌توان هدف مشخصی را مورد حمله قرار داد، بدون این کـه منطقه‌ی بزرگی برای مدت زمان طولانی غیرقابل سکونت شود.

– از سایر بمب‌هـای اتمی کـه جزو گروه بمب‌هـای جدید بـه شمار می روند باید بـه بمب‌هـای نوترونی اشاره کرد. بمب‌هـای نوترونی با نام سلاح‌هـای گرماهسته‌ای نیز شناخته می‌شوند و دلیل این موضوع تشعشع نوترون‌هـای پرسرعت بـه مقدار بسیار زیاد و با انرژی بالا است.

البته باید بـه این موضوع اشاره کرد کـه بمب‌هـای نوترونی همچنان دارای مقدار متنابهی اثر انفجاری و گرمایی هستند؛ اما تشعشع بالای نوترون‌هـای پرانرژی اصلی‌ترین اثر تخریبی این نوع بمب‌ها است.

نوترون‌هـای آزاد شده قادرند در انواع مواد ضخیم و محافظت کننده از گرما و انفجار نظیر زره‌هـای تانک نفوذ کرده و افرادی کـه درون تانک‌ها قرار دارند را از پای در بیاورند.

بعضا از سلاح‌هـای نوترونی بـه عنوان سلاح‌هـای ضد نفر نیز استفاده میشود. با استفاده از سلاح‌هـای نوترونی میتوان بـه راحتی نفرات را بدون این کـه آسیبی بـه زیرساخت‌ها وارد شود، از پای درآورد.

همانگونه کـه اشاره کردیم هدف بمب هـای نوترونی از بین بردن سربازانی است کـه درون تانک‌هـای زرهی قرار دارند. آمریکا در سال ۱۹۶۲ بـه دلیل ترس از تانک‌هـای زرهی شوروی سابق کـه جایی برای نفوذ امواج رادیواکتیو باقی نگذاشته بودند، اولین بمب نورترونی را آزمایش کرد.

– نوع دیگری از بمب‌ها کـه بسیار نوپا هستند مربوط بـه Salted Bomb با بمب‌هـای نمکی است. هدف اصلی از ساخت این نوع بمب‌ها انتشار امواج رادیواکتیو بـه طریقی است کـه ناحیه‌ی گسترده غیرقابل سکونت شود.

نام این نوع بمب برگرفته از اصطلاح Salt the Earth است کـه بـه معنای تبدیل منطقه‌ای از زمین بـه جایی است کـه خالی از سکنه باشد.

با توجه بـه این کـه ازدیاد نمک در یک ناحیه مسکونی می‌تواند منجر بـه خالی شدن آن منطقه از سکنه شود، از این‌رو نام این بمب نیز با توجه بـه قابلیتی کـه دارد، بمب نمکی انتخاب شده است.

براساس اطلاعات ارائه شده هنوز نمونه‌ای از این بمب خطرناک ساخته و مورد آزمایش قرار نگرفته است.

تروریست‌ها و گروه‌هـای شبه نظامی نیز بعضا دست بـه دامان مواد رادیواکتیو شده و سلاح‌هایی را کـه با نام بمب‌هـای کثیف شناخته میشوند، ایجاد میکنند.

این بمب‌ها شباهتی بـه انواع بمب‌هـای اتمی نداشته و اثری از ایجاد فرایند شکافت یا همجوشی در آن‌ها نیست؛ بلکه معمولاً مواد انفجاری در مجاورت مواد رادیواکتیو قرار میگیرد کـه این موضوع باعث میشود تا پس از انفجار، محیط مورد نظر در دامنه‌ی محدود بـه امواج رادیواکتیو آلوده شود.