تاریخچه ورزش رزمی جودو بهمراه قوانین و تکنیک های آن

لغت”جو” از ورزش «جوجیتسو» مشتق شده کـه توسط سامورائی ها مورد استفاده قرار می گرفت . پس جودو را تحت عنوان “روش ملایمت” ترجمه کرده اند. در ادامه تاریخچه ورزش رزمی جودو بهمراه قوانین و تکنیک هـای آن را فرا خواهید گرفت.

ورزش «جودو» یکی از ورزشهای قدیمی در کشور ژاپن و بنیانگذار آن استاد “جیگارو کانو” است. واژه “جودو” از ترکیب دو کلمه “جو” بـه معنای ملایمت، و واژه “دو” بـه معنی اصل و یا روش است.

منشا جودو از هنر رزمی جوجیتسو است و در سال ۱۹۳۲ توسط فردی ژاپنی بـه نام دکتر جیگارو کانو پایه گذاری شد. وی کـه ۲۲ سال سن داشت تصمیم گرفت سبک جدیدی بسازد کـه بتواند در سازندگی نسل جوان جامعه نقش بـه سزایی داشته باشد.

پس در بین فهرست حرکات و تکنیک هـای جوجیوتسو آنهایی را کـه بـه نظرش میرسید برای جوانان موثر است جدا کرد و بقیه را کـه بـه نظر خطرناک می آمدند از فهرست کاری هنرجویان رزمی حذف کرد و با گذشت زمان جودو بـه صورت سبکی مستقل درآمد و روز بـه روز بـه موفقیتش افزوده شد.

سبک هـای جودو

 جودو در سال ۱۹۳۲ توسط فردی ژاپنی بـه نام دکتر جیگارو کانو پایه گذاری شد

• جودوی المپیکی: معروف ترین سبک کودوکان جودو میباشد کـه امروزه در ایران و تمام دنیا بـه طور گسترده آموزش داده می‌شود.

• جودوی آمریکایی: ترکیبی از جودو، کشتی، بوکس، جوجیتسو و ساواته است.

• جوجیتسوی برزیلی: میتسویو مائدا در سال 1914 جودو را بـه برزیل برد. او ورزش جودو را بـه کارلوس گراسی و دیگران آموزش داد. گراسی باتوجه بـه این کـه در آن زمان جودو با نام “جوجیتسوی کانو” هم شناخته می شد، آن را جوجیتسوی برزیلی نامید.

جوجیتسوی برزیلی بعدها راهی متفاوت از جودو را دنبال کرده و امروزه کاملا از آن متمایز است ولی می‌توان آن را یکی از سبک هـای جودو دانست.

•  جودو-دو: در استرالیا، آقای ژولیوس فلک و چند تن دیگر سیستمی بر اساس تکنیک هـای پرتاب ابداع کردند کـه آن را جودودو نامیدند. آنها هدفشان را از ابداع این سبک، توسعه جودو اعلام کرده اند.

• کاوایشی ریو جوجیتسو: میکونوسوکه کاوایشی سبک کاوایشی ریو جوجیتسو را با استفاده از برخی تکنیک هـای جودو مسابقات مدرن جودو ممنوع می باشند، ابداع کرد. این سبک از جودو هم اکنون در فرانسه آموزش داده میشود.

• کوسن جودو: این سبک از جودو هم کـه در قرن 20 محبوبیت پیدا کرد، همانند جوجیتسوی برزیلی خیلی بیشتر از جودوی المپیکی، شبیه بـه ورزشی است کـه کانو ابداع کرد.

• جودوی روسی: نکته اي جالب کـه در مورد این سبک از جودو میتواند گفت این است کـه بعضی از تکنیک هـای این سبک، توسط فدراسیون جهانی جودو قبول شده و وارد جودوی المپیکی شده اند.

این سبک در مسابقات آزاد MMA مبارزینی نظیر ایگور زینوفیف، فدور امیلیاننکو و کارو پاریسیان را دارا میباشد.

• سامبو: واسیلی اوشپکف، اولین شاگرد اروپایی کانو بود کـه موفق بـه اخد کمربند مشکی شد. او با تکنیک هـای رزمی دیگری کـه با جودو ترکیب کرد، سامبو را ابداع نمود. اوشپکف در سال 1937 بـه خاطر رد دستور شاگردی نکردن زیر نظر کانو، توسط مامورین سیاسی کشته شد.

آشنايي با قوانين و مقررات جودو

جودو اولین رشته رزمی شرقی است کـه در المپیک ۱۹۶۴ توکیو وارد المپیک شد

قانون اول جودو «ماده 1» :

محوطه مسابقه جودو مجموع محوطه مياني مسابقه و منطقه ايمني حداقل بابعاد 14×14 و حداكثر 16×16 متر از جنس تاتامي و يا جنسي قابل قبول و شبيه بـه آن پوشيده شده است. محوطه مسابقه جودو بـه دو منطقه تقسيم مي شود.

1- محوطه مياني مسابقه جودو بابعاد حد اقل 8×8 و حداكثر 10×10 متر مي باشد.

2- منطقه خارج از محوطه مياني مسابقه جودو را محوطه ايمني مي گويند كه عرض آن سه متر است. ‌2 تكه نوار چسب يكي برنگ آبي و ديگري برنگ سفيد بابعاد تقريبي«10×50 » CM در فاصله 4 متر از يكديگر در مركز محوطه مسابقه نصب خواهد شد

تا مكان استقرار دو جودوكار در آغاز و پايان هر مسابقه را مشخص نمايدكه نوار چسب آبي سمت راست داور وسط و نوار چسب سفيد در سمت چپ وي قرار خواهدگرفت.

محوطه مسابقه جودو بايد بـه يك كف پوش و يا سكوي ارتجائي تثبيت شود. زماني كه از چند محوطه مسابقه همجوار استفاده مي شود داشتن حداقل يك محوطه ايمني مشترك بين 3 الي 4 متر الزاميست.

يك منطقه آزاد حداقل بـه اندازه 50CM پيرامون كل محوطه مسابقه جودو منظور مي گردد. در بازي هـای المپيك، قهرماني جهان، قاره اي وI J F محوطه مياني مسابقه عموماً 8*8 متر ميباشد.

تاتامي « تشك »: بـه طور معمول بابعاد 1×2 متر ساخته شده از جنس كاه فشرده و اغلب از فوم فشرده مي باشد تا بتواند در زير پا محكم بوده و در جريان شوك وارده بر اثر« اوكمي » بـه خوبي ضربه را تحمل نمايد، جنس روكش تاتامي جودو نبايد لغزنده و يا خيلي زبر باشد.

سطوح تشك ها بايد براي مسابقه جودو چسبيده بـه هم و بدون فاصله از يكديگر بطريقي در محل نصب شوند كه بـه هيچ وجه جابجا نشوند.

پلات فرم«سكو»: نصب سكو برای مسابقات جودو اختياري بوده و بايد از چوب محكم ساخته شده و داراي قابليت ارتجاعي باشد ابعاد آن حداقل 18 * 18 و ارتفاع آن بيشتر از1 متر نرسد «عموماً 50 سانتيمتر يا كمتر» در زمان استفاده از سكو منطقه ايمني با عرض حداقل 4 متر مورد استفاده قرار گيرد.

قانون دوم جودو «ماده 2»:

بـه تکنیکهای گلاویزی در جودو، نه وازا یا کاتامه وازا می گویند

وسايل برگزاري مسابقات جودو:

1- صندلي: دو عدد صندلي سبك وزن در محوطه ايمني پشت منطقه خطر در دو زاويه مورب مقابل يكديگر براي نشستن دو داور كنار بنحوي قرار داده شوند كه در ديد هيئت داوران مسابقه جودو و متصديان تابلوي امتيازات ممانعتي ايجاد ننمايد.

2- پرچم هـای داوران مسابقه جودو : يك عدد پرچم آبي و يكعدد پرچم سفيد مي بايستي در داخل جلدي كه بـه هر صندلي الصاق شده قرار داده شود همچنين يك عدد پرچم آبي و يك عدد پرچم سفيد خارج از محوطه مسابقه و قابل دسترس براي داور وسط « زمان اعلام هانته » مي بايد پيش بيني گردد.

3- تابلوي امتيازات مسابقات جودو : دو تابلوي امتياز جهت نشان دادن امتيازات بـه‌صورت افقي حداكثر بـه ارتفاع 90 سانتيمتـــر و بطول 2 متر براي هر مسابقه جودو در خارج از محوطه مسابقه بـه نحوي قرار خواهد گرفت كه بـه آساني توسط داور، مسئولين و حتي الامكان تماشاچيان مسابقات جودو ديده شود.

ساعتهاي اندازه گيري زمان و تابلوي امتيازات بايد قابل دسترس اشخاص مسئول تايم و تابلو باشد و دقت آن در ابتدا و همچنين بـه طور منظم در خلال مسابقات كنترل شود.

– بخش هـای مختلف تابلوي امتيازات مسابقات جودو:

الف – مكانهاي ثبت امتياز مسابقه جودو

ب – مكان ثبت جرائم

پ – مكان ثـبت آزمايشـهاي پزشـكي ت- مكان ثبت وزن

ت – مكان ثبت نام كشور شرکت کننده در مسابقه جودو

4-ساعتهاي اندازه گيري زمان: ساعت هـای اندازه گيري وقت بشرح ذيل مي باشد:

ﺯﻣﺎﻥ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ / ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ  جودو = ﻳﻜﻌﺪﺩ ﺍﻭﺳﺎﻱ ﻛﻮﻣﻲ « ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﺧﺎﻙ » = ﺩﻭ ﻋﺪﺩ ﺫﺧﻴﺮﻩ = ﻳﻜﻌﺪﺩ
لازم بذكر است ساعت و تابلوي امتياز دستي مي بايستي بـه طور همزمان با وسايل الكترونيكي مورد استفاده قرار گيرند.

5-پرچم هـای وقت نگهداران مسابقه جودو: يك پرچم زرد براي زمان مسابقه جودو و يك پرچم سبز براي زمان اوساي كومي.

6-علامت پايان وقت: وسيله اي قابل شنود مانند زنگ، سوت و ….. براي اعلام پايان وقت مسابقه جودو بايد در دسترس باشد.

7-بازيكن ها از هر دو رنگ آبي و يا سفيد در مسابقه جودو استفاده مي كنند. لازم بذكر است نفر اول كه نامش براي مبارزه در جودو خوانده مي شود از لباس آبي يكدست و نفر دوم از لباس سفيد يكدست استفاده مي نمايد.

موقعيت نشستن افراد پشت تابلو، منشي و وقت نگهداران بايد حتي الامكان روبروي داور باشد.

8-فاصله تماشاچيان تا زمین جودو: عموماً تماشاچيان نبايد فاصله اي كمتر از 3 متر با محوطه مسابقه جودو داشته باشند.

قانون سوم جودو «ماده 3» :

لباس جودو کاران باید حتماً از جنس كتان و يا ماده مشابه باشد

لباس جودو « جودوگي »؛ جودوكاران بايد در مسابقه از لباس جودو با رعايت شرايط مشروحه ذيل استفاده نمايند.

الف: لباس جودو حتماً از جنس كتان و يا ماده مشابه و در شرايط خوب بدون پارگي و پوسيدگي باشد، لباس جودو در عين استحكام نبايد خيلي كلفت، زبر و يا ليز باشد كه مانع در دست گرفتن حريف شود.

ب: رنگ آبي يكدست و رنگ سفيد يكدست

ج: علائم قابل قبول برروي لباس جودو :

1- علامت اختصاري كميـته ملي الـمپيك «پشت لباس جودو» بـه عرض 11 سانتيمتر

2- آرم ملي «سمت چپ سينه» حداكثر بـه اندازه 100 سانتيمتر مربع «10×10 سانتيمتر»

3- علامت تجاري توليد كننده لبه پايين جلو ژاكت سمت چپ، قسمت پائين شلوار سمت چپ و يك سركمربند حداكثر «20 سانتيمتر مربع ». همچنين بـه توليد كننده لباس جودو اجازه داده مي شود علامت تجاري خود را بـه جاي پايين جودوگي برروي يك آستين بـه ابعاد 5* 25 سانتيمتر زده شود.

4- علايم روي شانه لباس جودو: آرم روي شانه از يقه تا روي بازو در هر دو طرف شانه حد اكثر 5* 25 سانتيمتر.

5- آگهي روي آستين ها: در هر آستين بـه اندازه 10*10 سانتيمتر « آگهي متفاوت اجازه داده مي شود» اين 100 سانتيمتر مربع بايد در تماس با قسمت پايين نوارهاي شانه نصب شود.

6- نوشتن مقام هـای كسب شده در مسابقات جودو. مقام هـای « اول– دوم– سوم » در بازيهاي المپيك يا قهرماني جهان بـه ابعاد6 * 10 سانتيمتر در انتهاي طرف جلوي سمت چپ لباس جودو مي تواند قرار بگيرد.

7- نام ورزشكار مي تواند روي كمربند جودو و پايين لبه ژاكت و بالاي شلوار «كنارچاك» حداكثر بـه اندازه 3×10 سانتيمتر نوشته شود. نام ورزشكار در بالاي علامت اختصاري كميته ملي المپيك پشت جودوگي بـه صورت چاپي يا دوخته شده حروف مي تواند 7 سانتي متر ارتفاع و طول اسم حداكثر 30 سانتيمتر باشد،

اين مستطيل 7*30 سانتيمتر بايد 3 سانتيمتر زير يقه ژاكت و 4 سانتيمتر با آرم كميته ملي المپيك فاصله داشته باشد.

فنون جودو

بـه تکنیکهای پرتابی در جودو  ناگه وازا می‌گویند

فنون جودو در دو بخش فنون پرتابی و فنون کانست وازا و شیمه وازا قرار می‌گیرد:

ناگه‌وازا «فنون پرتابی جودو»

این فنون جودو کـه بـه فنون پرتابی شهرت دارد در سه بخش ته وازا «فنون دست»، کوشی وازا «فنون کمر» و آشی وازا «فنون پا» انجام میشود، مانند:

– اوچی ماتا

– اوچی گاری «فنون پا»

– کوچی گاری «فنون پا»

– اوسوتو گاری «فنون پا»

کاتامه‌وازا «کانسه، شیمه»

– کان ستسو وازا «کانسه»: فنی در جودو است کـه بـه صورت برگرداندن و فشردن مفصل‌ها بـه سوی مخالف و بیش از دامنه حرکت طبیعی‌شان، اجرا میشود.

– شیمه‌وازا: انسداد شریان‌هـای خون‌رسان بـه مغز

– ناگه وازا«nage waza» تکنیکهای پرتابی در جودو

– تاچی وازا «tachi – waza»: تکنیکهای ایستادن جودو

– ته وازا «te-waza»: تکنیکهای دست جودو

– کوشی وازا «koshi-waza»:تکنیکهای مفصل رانی یا کمر در جودو

– اشی وازا «ashi-waza»:تکنیکهای پا یا ساق پا در جودو

– سوتمی وازا «sutemi-waza»: تکنیکهای فداکارانه

– ماسوتمی وازا «ma-sutemi-waza»: تکنیکهای خوابیده از پشت در جودو

– یوکو سوتمی وازا «yoko-sutemi-waza»:تکینکهای خوابیده از پهلو

– نه وازا یا کاتامه وازا «ne-waza»: تکنیکهای گلاویزی در جودو

– اوسای کومی وازا «osaekomi-waza»:نظارت کردن و نگه داشتن حریف در مسابقه جودو

– شیمه وازا «shime-waza»: خفه کردن 

– کانستسو وازا «kansetsu-waza»: قفل کردن و شکستن مفاصل

– آتمی وازا «atemi – waza»: تکنیکهای ضربه زدن بـه نقاط حساس در مسابقه جودو

امتیازات در مسابقه جودو

فنون جودو در دو بخش فنون پرتابی و فنون کانست وازا و شیمه وازا قرار میگیرد

در این ورزش جودو چهار نوع امتیاز وجود دارد کـه بـه ترتیب زیر میباشد:

*یوکو: امتیاز متوسط معادل ۱ امتیاز در جودو را گویند.

*وازاری: امتیاز بزرگ در مسابقه جودو را گویند کـه معادل ۱۰ امتیاز است.

*ایپون: این امتیاز در مسابقه جودو، امتیاز کامل یا ضربه فنی محسوب شده کـه معادل ۱۰۰ امتیاز است و کسب این امتیاز باعث برد و پایان مسابقه جودو میشود.

کسب دو امتیاز وازاری در طول مسابقه نیز معادل امتیاز ایپون و پایان مسابقه‌ جودو است. در مسابقات جودو، پیش‌تر امتیازی بـه نام کوکا نیز وجود داشت کـه در سال 19۸۸ حذف شد.